Дәстүрлі сүзбе өндірудің технологиялық желісі

[pic 1]Кіріспе

Сүт өнеркәсібі-тамақ өнеркәсібінің бір саласы. Оған сүт және сүт өнімдерін мал майы, құрғақ сүт, ірімшік, толық сүт өнімдері, сүт консервілері және т.б. өндірумен айналысатын кәсіпорындар кіреді.Кейбір жылдары Қазақстан бұл өндірістің құлдырауы байқалды, алайда 2006 жылы айтарлықтай секіріс болды. Бұл қазіргі уақытта да байқалатын ауыл шаруашылығының өрлеуінің бастамасы болды. Мұндай өсім ірі қара малды сауу мен ұстауға қатысты өндірісті, жабдықты, заманауи жоғары сапалы технологияларды қолдануды айтарлықтай жаңғыртудан туындады.

Қазақстан сүт бизнесін ұйымдастыруға деген қызығушылық соңғы жылдары қарқынды дамып келеді. Бұл, ең алдымен, өз жемшөп өндірісінің тиімді әдістерін қолдануға байланысты.

Әлемдік жемшөптің қымбаттауына байланысты Қазақстан өздерінің азық-түлік базасы бар шаруашылықтар шығындарды азайтып, айтарлықтай жоғары пайда таба алды. Сүт өндіру өте үнемді қызмет болып табылады.Қазақстан нарығында сүт пен сүт өнімдерінің негізгі өндірісін жиырмадан астам ірі компаниялар жүргізеді. Ондағы бәсекелестік күн сайын артып келеді. Бұл ел халқының әл-ауқатының өсуі мен өндіріс көлемінің үнемі ұлғаюының арқасында мүмкін болды. Әр түрлі ашытылған сүт өнімдері қазір өте үлкен сұранысқа ие. Бұған мыналар жатады: йогурт, айран, қаймақ және сүзбе. Жалпы, сүт және сүт өнімдерін өндіру сенімді түрде өсуде. Тұтынушылардың көбеюі пастерленген сүтке артықшылық береді.т Сүтке деген көзқарастың өзі арзан тағам ретінде өзгере бастайды. Бұл көптеген ірі сүт өндірушілерінің өз тауарларының жоғары мәртебесіне, оның сипаттамаларына, экологиялық таза, табиғи және керемет сапасына баса назар аударуына әкеледі.

    Сүзбе өнеркәсібіне жарамды сүтте барлық қажетті сертификаттар мен жергілікті ветеринарлық станцияның қорытындысы болуы керек. СЭС дайын өнім мен жеткізілетін шикізаттың сапалық көрсеткіштерін бақылайды.т  Сүт өнімдері өнеркәсібі – тамақ индустриясы салаларының ішінде үшінші орында. 2002 жылғы статистикалық мәлімет бойынша шаруашылықтың барлық түрінде сүт өндіру 4,1 млн-ға т-ны құраса, әрбір сиырдан сауылатын сүттің орташа көрсеткіші – 2044 кг-ға жетті. Сүт, қаймақ, ірімшік, айран, ашытқы шығаратын сүт зауыттары мен сүт комбинаттары еліміздің әрбір экономикалық аудандары мен өнеркәсіп орталықтарында шоғырланған. Өйткені сүт өнімдерін алысқа тасымалдау тиімсіз. Қала халқын дер кезінде сүт өнімдерімен қамтамасыз ету үшін сүт зауыттары әрбір қалада салынған. Ірі сүт зауыттары Алматы, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Шымкент қалаларында орналасқан.

Май шайқау, сыр қайнату сияқты сүт өнімдері өнеркәсібі, негізінен, Солтүстік Қазақстан, Орталық Қазақстан, Оңтүстік Қазақстан экономикалық аудандарында, сүтті ірі қара мал шаруашылығымен айналысатын аудандарда шоғырланған. Көкшетау, Қостанай, Алматы сүт [pic 2]комбинаттары сүт өнімдерінің 75%-ын шығарады. Сонымен қатар елімізде өсімдік майы мен маргарин майын шығаратын өнеркәсіп орындары жақсы дамып келеді.. Қазір көптеген елді мекендерде өсімдік майын шығаратын шағын кәсіпорындар кездеседі. Бірақ онда шикізаттан май алу сапасы мемлекеттік кәсіпорындардан әлдеқайда төмен.

Қазақстанның ауыл шаруашылығында өндіріс өсуде. Осы саладағы өнімнің жалпы шығарылымы 2020 жылдың қаңтар-қараша айлары аралығында республика бойынша жалпы алғанда 5,9 трлн теңгеден асты, бұл өткен жылғы деңгейден 5,3% - ға жоғары. Өсім факторларының бірі шикі сиыр сүтінің 3,2% - ға ұлғаюы болды.

Жалпы, бес жыл ішінде өндірісті 500 мың тоннаға ұлғайту есебінен елдің осы тауар түрімен қамтамасыз етілуін арттыру жоспарлануда. Сонымен қатар, Қазақстанда сүт өндірісі өсуде. Ағымдағы жылдың қаңтар-қараша айлары аралығында елімізде 5,634 млн тонна сүт шығарылды – бұл 5,642 млн тонна өндірген 2018 жылмен бірдей.