Азық-түлік зерттеу әдістері

Тақырып: Азық-түлік зерттеу әдістері

Жоспар: 1)Зерттеудің өлшеу әдістерінің классификациясы

                   2) Әдістердің сипаттары.

1) Көптеген аспаптық (өлшенетін) әдістердің мәні өлшенетін аналитикалық сигналға ауысатын, азықтық заттарда өтетеін, қандай да бір азық-түлік тауарларды немесе процесстерді қолдануға негізделеген.

   Әдістің негізінде қандай процесстер жатқандығына немесе қандай қасиеттер қолданылатындығына байланысты өлшенетін әдістер бөлінеді:

• биохимиялық;
• микробиологиялық;
• физиологиялық (биологиялық) ;
• тауартану-техникалық;
• химикалық;
• физикалық;
• физикалық-химикалық;

2) Әдістердің сипаттары:

   Биохимиялық әдістер. Бұл әдістер негізінде биохимикалық процесстер жатады.

   Ереже бойынша, бұл әдістер қолданылады:

-көптеген азық-түліктік заттарды өңдеуге қолданылатын шикізат сапасын бақылауға;

-сақтау процессінде тұқым мен көкөністің сапасын бақылауға;

-азық-түліктердің азықтық және биологиялық құнын бағалау үшін;

-ғылымыи-зерттеу жұмыстарын жүргігенде.

   Биохимиялық әдіс тұқымның және көкөністердің тыныс алу қарқындылығын зерттегенде қолданылады. бұл әдіс жұтылған оттегі мен шығарылған көмірқышқыл газының мөлшерін анықтауға  негізделген.

   Амилалитикалық ферменттердің әсерімен белгілі бір уақытта ұн крахмалынан пайда болған мальтозаның мөлшеріне қарап, ұнның қант түзегіш қасиетін анықтайды. Белгілі бір ашу уақытында тест бөлетін көмірқышқыл газы мөлшеоі бойынша ұнның газ түзу қасиетін анықтайды.

   Көптеген азық-түліктердіңақуыздарының биологиялық құндлылығы олардың «in vitro» азықтық ферменттермен пепсинемен және трипсинмен қорытылуына байланысты анықталады.

   Микробииологиялық әдісер:бұл әдістер негізіне микроағзалардың өміршеңдігі кіреді.

   Микробиологиялық әдістер шикізаттың сапасын бақылау үшін , техникалық процесстерді , техникалық құрал-жабдықтарды және дайын өнімдерді бақылау үшін қолданылады.

   Азықтық тауарларды және шикізаттың гигиеналық экспертизасының сертификациялық сынамасының жүргізілу ережесі бойынша, зерттелетін әрбір тауар тобына байланысты микробиологиялық көрсеткіштердің тізбесі бар. Жалпы микроппен ластануды анықтаған кезде, азықтық уланулар мен аурулар тудыратын микроағзаларда анықталады.

   Физиологиялық (биологиялық ) әдістер: бақылаудың физиологиялық жаңа тамақтану өнімдерін өңдеуде, жаңа ждәстүрлі емес шикізат түрлерін, жаңа азықтық қосылыстарын (бояғыштар, иістендіргіштер, эмульгаторлар және т. б.) жаңа қаптағыш материалдар қолданған кезде кеңінен қолданылады.

   Физиологиялық әдіспен азық-түліктердің және шикізат өнімдерінің радиопротекторлық, емдік әсерін, с іңімділігін, нақты энергетикалық құндылығын, концерагендігін, уыттылығын зерттейді.  

   Физиологиялық әдістерді негізгі тәжірибелік жануарларға (егеуқуйрық, тышқан, ит), ал клиникалық зерттеулер-еріктілерге-адамдарға жүргізіледі. Бұл зерттеулердің қымбаттығына қарамастан, олар арнайы зертханаларда, институттарда, негізі арнаулы мақсаттағы азық-түліктерді жасаған кезде кеңінен қолданылады.