Кәсіпорындар нарығы және кәсіпорындар нарығындағы сатып алушылардың мінез-құлқы

Орындаған:Майдан Бектас

Тексерген:Таскинбайкызы Ж.

Эссе

Кәсіпорындар нарығы және кәсіпорындар нарығындағы сатып алушылардың мінез-құлқы

Қалыпты экономика негізгі міндеті ең алдымен тұтынушылардың жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылатын жүйе ретінде қызмет етеді. Тұтыну нарығы - жеке тұтыну үшін тауарлар мен қызметтерді сатып алатын немесе басқа жолмен сатып алатын жеке тұлғалар мен үй шаруашылықтары. Тұтынушылар бір-бірінен жасына, әдеттеріне, мәдениеті мен білім деңгейіне қарай күрт ерекшеленеді. Нарық субъектілері тұтынушылардың әрбір тобының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін нарықты сегментациялайды, тауар немесе қызмет көрсету арқылы олардың қажеттіліктерін зерттейді, болжайды және қанағаттандырады. Маркетингтік қызмет процесінде туындайтын ең қиын сұрақтар: кім сатып алады, қалай және қашан сатып алу керек, қайдан және не үшін сатып алу туралы шешім қабылданады. Тұтынушылардың өнімнің әртүрлі ерекшеліктеріне, бағаларына, жарнама мәтіндеріне, дәлелдерге және т.б. әрекеттеріне қалай қарайтынын шынымен түсінетін фирма бәсекелестерге қарағанда үлкен артықшылыққа ие болады. Сондықтан практиктер мен ғалымдар маркетингтік ынталандырулар мен тұтынушылардың реакциясы арасындағы байланысты зерттеуге көп күш жұмсайды.

Маркетинг жүйесінде тауарды таңдауда тұтынушыларды бағыттайтын ынталандырушы факторлардың бүкіл кешенін анықтау мақсаты қойылады. Сатып алушының түпкілікті таңдауына төрт топқа топтастырылған көптеген факторлар әсер етеді: мәдени, әлеуметтік, жеке және психологиялық факторлар.

Мәдени факторлар тұтынушылардың мінез-құлқына ең үлкен және терең әсер етеді. Мәдениет - адамның қажеттіліктері мен мінез-құлқын анықтайтын негізгі түпкі себеп. Ол өзгеріп, ұрпақтан-ұрпаққа беріледі. Демек, біз шынайы өмірде қазақ, орыс мәдениетімен, америкалықтар американдық және латын америкалық мәдениетімен бетпе-бет келіп отырмыз. Адамның мінез-құлқы тәрбиеге байланысты. Бала дүниеге келген сәттен бастап өзінің отбасына және қоғамның негізгі институттарына тән құндылықтардың, қабылдаудың, мінез-құлық пен іс-әрекеттердің негізгі жиынтығын меңгереді. Мысалы, американдық бала мыналар ерекше бағаланатын қоғамда өседі: мақсат пен жетістікке жетуге деген ұмтылыс, белсенді өмірлік ұстаным, тиімділік пен практикалық, материалдық жайлылық, индивидуализм және жақсы денсаулық. Халықаралық деңгейде жұмыс істейтін маркетологтар олар жұмыс істейтін елдің мәдениетін түсінуі керек және соған сәйкес маркетинг стратегияларын өзгертуі керек.

Кез келген мәдениет кішірек құрамдастарды немесе бөлек субмәдениетті қамтиды. Субмәдениеттер ұлттық, діни немесе аймақтық негізде қалыптасады, олардың көпшілігі нарықтың маңызды сегменттерін білдіреді, оларды маркетологтар өнімді әзірлеу және маркетингтік бағдарламаларды жоспарлау кезінде ескеруі керек.Мысалға 100-ден астам ұлт өкілдері тұратын Қазақстанда орыс, украин, неміс мәдениеттері: әдебиеті, музыкасы, осы ұлттардың ұлттық тағамдары.

Кәсіпорындар нарығы – тұтынушыларды келесі топтарға топтастыруға болады,олар өнеркәсіптік тауарлар нарығы; аралық сатушылар нарығы; мемлекеттік мекемелер мен коммерциялық емес ұйымдар нарығы.Сонымен қатар ұйым нарығы – тұтынушылар – басқа тауарларды өндіруде пайдаланылатын немесе басқа тұтынушыларға жеткізілетін тауарлар мен қызметтерді сатып алатын тұлғалар мен ұйымдардың жиынтығы. Ұйымдар белгілі бір мақсаттар үшін тауарлар мен қызметтерді сатып алады: пайда, шығындарды азайту, қоғамдық немесе заңды міндеттемелер.Егерде біз тұтыну нарығымен салыстырытан болсақ,оның біренеше ерекшеліктерін атап көрсетуге болады: өнеркәсіп өнімдеріне қажеттілік түпкі тұтынушылар сұранысынан туындайды,тұтынушылар ұйымдары соңғы тұтынушыларға қарағанда кішірек және географиялық тұрғыдан шоғырланған және тұтынушы ұйымдар арнайы қызметтерді талап етуі мүмкін және т.б. Іскерлік нарықты сатып алушылардың мінез-құлқына әсер ететін негізгі факторларға келетін болсақ онда қоршаған ортамыздың,ұйымдардың сиппатамалары,тұлғааралық қатынас факторларын жатқыза аламыз.