Туберкулез

Туберкулез - M.tuberculosis, M.africanum, M.microti, M.canetti, M.pinnipedii, M.caprae, M.bovis, M.bovis BCG жатқызылатын туберкулез кешенінің микобактериялары (M. tuberculosis complex) туындатқан инфекциялық ауру. Аурудың морфологиялық негізі қабыну болып табылады, ол эпителий мен пирог - Лангханс тәрізді алып жасушалардың қатысуымен казеозды некроздың дамуы мүмкін гранулемалардың пайда болуымен сипатталады. Туберкулез микобактериясымен адамға алғашқы инфекция үшін инфекцияның аэрогенді берілу механизмі тән, көбінесе инфекция алиментарлы немесе тік жолмен жүреді.

Нормативтік құқықтық актілерге сәйкес, туберкулез - бұл туберкулез микобактериясы туғызатын және науқас адамнан сөйлеген, жөтелген және түшкірген кезде өкпе тінін басымдықпен оқшаулай отырып, ауа жолдары арқылы берілетін инфекциялық ауру.

2.1 Туберкулезбен науқастанғандарды зерттеу әдістері

Сұрастыру және физикалды зерттеу әдістері туберкулезге күдіктенуге ғана мүмкіндік береді. Туберкулезді ерте бастан және дер кезінде анықтау үшін, сонымен қатар диагнозды нақтылау үшін, арнайы зерттеу әдістері - иммуналогиялық, микробиологиялык, сәулелік, эндоскопиялық және морфологиялық зерттеу әдістері қажет.

Туберкулез диагностикасы екі кезеңнен тұрады, бірінші кезең — "туберкулез" диагнозын қою, ол үшін диагностикалық материалды алудың аспаптық (инвазивтік) және хирургиялық әдістерін пайдалануды қоса алғанда, клиникалық, рентгенологиялық, микробиологиялық әдістер қолданылады және екінші кезең -- тығыз және сұйық қоректік орталарға арналған егістерді, диагностиканың молекулярлық-генетикалық әдістерін (МГӘ) пайдаланатын бөлінген МБТ Лу спектрін анықтау.

2.2 Негізгі симптомдар

Тыныс алу ағзалардың туберкулезіндегі жиі көріністерге жалпы жағдайының нашарлауы, дене температурасының көтерілуі, тершеңдік, арықтау, жүдеу, жөтел, қақырық, ентігу, кеуде ауырсынуы, қан түкіру жатады. Бұл симптомдардың айқындылығы әр түрлі болу мүмкін және әр түрлі қосарлануы мүмкін.

Жалпы жағдайының нашарлауы туберкулездің ерте белгісі болып табылуы мүмкін. Мұның өзі туберкулезге науқастануға қаупі жоғары адамдардың көңіл аударуын қажет етеді.

Дене температурасы туберкулез кезінде қалыпты, субфебрильді немесе фебрильді болу мүмкін. Туберкулезбен науқас адамдар дене температурасының жоғарылауын жеңіл көтереді және оны көбінесе сезінбейді. Гектикалық типті жоғары қызба милиарлы туберкулезге, казеозды пневманияға, плевра эмпиемасына тән.

Жоғары тершеңдік уытталудың жиі көрінісі. Айқын тершеңдік («су жастық» симптомы) казеозды пневмония, милиарлы туберкулез және оның ауыр, асқынған формаларында болады.

Жүдеу туберкулезді науқастарда тәбетінің нашарлануы және созылмалы уытталу салдарынан метаболизм бұзылыстарына байланысты. Аздаған жүдеу аурудың бастапқы кезеңінде болады. Аурудың жеңіл үдемелі ағымы, аса дамыған формалары және туберкулездің асқынуы жиі дене массасының айқын тапшылығымен немесе кахексиямен сипатталады.

Жөтел туберкулезбен аурудың ерте сатысында болмауы мүмкін. Кейде науқастар аздап жөтеледі. Туберкулез үдеген кезде, жөтел күшейеді. Ол құрғақ (өнімді емес) және қақырық бөлінумен (өнімді) болады. Құрғақ жөтел бронхтың үлкейген лимфа түйіндерімен басылу кезінде, бронх туберкулезінде және экссудативті плеврит кезінде көкірек аралық ағзалардың көп мөлшердегі сұйықтықпен ығысуында болады. Өнімді жөтел өкпе тінінің деструкциясы кезінде, нодубронхтық жыланкөз қалыптасқанда, плевра қуысынан сұйықтық немесе бронхтық ағашқа жарылғанда пайда болады.

Қақырық аурудың бас кезінде болмайды немесе жөтелген кезде аз мөлшерде болады. Ол шырышты, түссіз, гомогенді және иісі жоқ. Қақырықтың тұрақты бөлінуі өкпе тінінде ыдыраудың пайда болуына байланысты. Спецификалық емес қабынудың қосылуы жөтелдің күшейюіне және іріңді сипаттағы қақырық мөлшерінің көбеюіне алып келеді.

Ентігу жиі өкпе туберкулезінің жедел ағымынан және өкпенің жайылмалы зақымдануынан көрінеді. Ол туберкулез уытталудың үдеуі және патологиялық өзгерген өкпе тінінде біртіндеп газ алмасу бұзылуының салдарынан болады. Спицификалық үдерістің үдеуі созылмалы өкпелік жүрек және өкпелік жүректік жетіспеушілігіне әкелуі мүмкін. Бұл жағдайларда ентігу күшейеді. Көбінесе ентігу спонтанды пневмоторокс, өкпе ателектазы, өкпе артериясының тромбоэмболиясы сияқты туберкулездік асқынулардың бірінші және екінші негізгі симптомы болып табылады. Плевра куысында экссудат тез жиналғанда, ентігу аяқ астынан басталады және айқын болады.