Туберкулез эпидемиологиясы

Туберкулез эпидемиологиясы

   Туберкулез эпидемиологиясы –инфекцияның берілу жолдарын,халық арасында таралуын  және туберкулез ауруының ең үлкен қаупі бар популяцияны зерттейді.

    Эпидемиялық үдеріс 3 компоненттенті:  

1.Инфекция  көзі - туберкулезбен ауыратын науқастар,жануарлар,құстар. Бактерия бөлушілер –өкпе  туберкулезімен ауыратын науқас  инфекцияның негізгі көзі. БК+ науқас  10млн-10млрлдқа дейін ТМБ бөліп шығарады, ал БК-  ауыратын науқастар одан аз бөледі және қауіп тудырмайды. Жануалар мен құстардан жұқтыру мүмкіндігі өте сирек.  

2.Жұғу жолдары 4 түрі:

А.Ауа ташылы ең негізгі жұғу жолы. Бактерия бөлетін науқас жөтелгенде, түшкіргенде, сөйлегенде  ауа тамшы жолдарымен 90-95% науқастар туберкулезді жұқтырады 

Б.Алименетарлық жұғу жолында туберкулезбен ауыратын жануар,құстардың етін шикідей жесе. Өте сирек кездеседі. Олардың өнімдерін 5-20 мин  қайнатып жегенде ТМБ жойылады.

В.Қатынасты жұғу жолы бұл жанасу арқылы жұғады. Мысалы,тері туберкулезімен ауыратын науқастан екінші бір адамның  ашық жарасы арқылы енгенде.

Г.Плацентарлы,яғни туберкулезбен ауыратын анада балаға плацента арқылы берілуі. Бұл өте сирек кездесетін жағдай. Себебі,плацента ТМБ жолындағы кедергі болып табылады.

3.Жаңа жағдай - бұрын сонды ауырмаған науқастар. Бұл ауруға алып келетін жағдайлар: микобактерияның ағзаға массивті түсуі;туберкулезбен ауыратын науқаспен ұзақ уақыт бойы қатынаста болу;Ағзанын иммунитетінің төмен болуына,ТМБ сезімталдығына байланысты болады.

   Туберкулездің эпидемиологиясының жағдайын анықтайтын  4 көрсеткіш бар.

А.Инфекциалану - Манту сынамасы көмегімен тексерілген жалпы адамдар
санына шаққан, туберкулинге оң жауап бергендер пайызы.  Бұл көрсеткішті көбінесе балаларға жасайды. Мектептер мен балабақшада ғана  қолдана аламыз.

Б.Сырқаттылық - 1 жыл ішінде 100 мың тұрғылықты халық санына
шаққанда, белсенді туберкулезбен ауратын адамдардың алғаш рет
анықталған адамдар саны.

В.Дерттілік дегеніміз жыл соңыңда 100000 тұрғынға шаққанда туберкулездің белсенді түрімен есепте тұрған  науқастар саны. Дерттілік көрсеткіші сыраттылыққа қарағанда жоғары болады, себебі бұл көрсеткіште жалпы ауырғандар қарастырылады.

Г.Өлім-жітім - бір жыл ішінде 100мың халыққа шаққанда, туберкулезден
және оның асқыну салдарынан қайтыс болған науқастар саны.