Лекции по "Медицине"
Автор: indirayerbolova • Октябрь 16, 2023 • Курс лекций • 8,734 Слов (35 Страниц) • 126 Просмотры
ПТЛ теория
1.Дәрілік қалыптар. Жіктелуі. Дәрілік қалыптарға қойылатын жалпы талаптар және оларды қамтамасыз ету әдістері.
Дәрілік қалыптар – дәрілік препараттың оны енгізу мен қолдану тәсілдеріне сәйкес келетін және қажетті емдік әсерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін жай күйі.
Дәрілік қалып – дәрілік затқа немесе дәрілік өсімдік шикізатына қолдануға қажетті емдік әсерге қол жеткізу үшін берілетін ыңғайлы жағдай.
Дәрілік қалыптарды жіктеудің келесі топтарын анықтауға болады:
- Дәрілік қалыптардың агрегаттық күйі бойынша жіктелуі;
- Қолдану тәсіліне немесе мөлшерлеу (дозалау) әдісіне байланысты дәрілік қалыптың жіктелуі;
- Ағзаға енгізу тәсіліне байланысты дәрілік қалыптың жіктелуі.
Дәрілік қалыптардың агрегаттық күйі бойынша жіктелуі
- Қатты
- Жұмсақ
- Сұйық
- Газ тәріздес
Қолдану тәсіліне немесе мөлшерлеу (дозалау) әдісіне байланысты дәрілік қалыптың жіктелуі
- Тамшылар
- Микстуралар
- Таблеткалар
- Басқыштар (примочки)
- Припаркалар
- Жуу
- Опалар (пудры)
- Сеппелер (присыпки)
- Шаю
Ағзаға енгізу тәсіліне байланысты дәрілік қалыптың жіктелуі
- Энтеральды
- Парентеральды
Дәрілік қалыптарға қойылатын жалпы талаптар және оларды қамтамасыз ету әдістері
- Емдік мақсатқа сәйкестігі, дәрілік заттың осы дәрілік нысандағы биожетімділігі және тиісті фармакокинетикасы.
- Дәрілік заттардың қосалқы ингредиенттердің массасында таралуының біркелкілігі және мөлшерлеу дәлдігі.
- Жарамдылық мерзімі уақытында тұрақтылық.
- Микробтық контаминация нормаларына сәйкестігі, қабылдау ыңғайлылығы, жағымсыз дәмді корригирлеу мүмкіндігі, жинақылығы.
- МФ немесе басқа да нормативтік құжаттарда көрсетілген спецификалық талаптарға сәйкестігі.
2.Сұйық дәрілік түрлер, олардың сипаттамасы. Еріткіштер және дисперсиялық орта. Оларға қойылатын талаптар.
Сұйық дәрілік түрлер – еріткіште әсер ететін заттарды араластыру немесе еріту арқылы, сондай-ақ өсімдік материалынан әсер ететін заттарды алу жолымен алынатын препараттар.
Дәріханалардың сұйық дәрілік формалары дәріханаларда дайындалған барлық фармацевтикалық препараттардың жалпы санының 60% -дан астамын құрайды.
Сұйық дәрілік формаларды кеңінен қолдану басқа дәрілік формаларға қарағанда бірқатар артықшылықтарға, дәлірек айтқанда белгілі бір технологиялық әдістерді қолдануға байланысты (еру, пептизация, суспензия немесе эмульсия) кез-келген агрегация жағдайында дәрілік зат бөлшектердің дисперсиясының оңтайлы дәрежесіне дейін жеткізілуі мүмкін, еріткіште ериді немесе біркелкі бөлінеді, бұл дәрілік заттың ағзаға терапиялық әсері үшін өте маңызды және биофармацевтикалық зерттеулермен расталады;
Сұйық дәрілік түрлер құрамы мен қолдану тәсілдерінің алуан түрлілігімен ерекшеленеді;
- кейбір дәрілік заттардың (бромидтер, йодидтер және т.б.) тітіркендіргіш әсерін төмендетуге болады;
- бұл дәрі-дәрмектің жағымсыз дәмі мен иісін жасыруға болады,балалар практикасында әсіресе маңызды зор;
- ішке қабылдаған кезде олар сіңіріледі және қаттыға қарағанда тезірек әрекет етеді;
- дәрілік формалар (ұнтақтар, таблеткалар және т.б.), олардан әсері жылдамырақ болады;
- бірқатар дәрілік заттардың жұмсартқыш және қабықша әсері ең жоғары болып табылады
- сұйық дәрілік заттар түрінде өзін толығымен көрсетеді.
Алайда сұйық дәрілердің бірнеше кемшіліктері бар:
Олар сақтау кезінде аз тұрақтылыққа ие, өйткені заттар еріген түрінде реактивті болады;
ерітінділер микробиологиялық нашарлауға тезірек ұшырайды, сәйкесінше олардың сақтау мерзімі шектеулі - 3 күннен аспайды;
Физикалық-химиялық табиғаты бойынша сұйық дәрілік түрлер-дәрілік зат сұйық дисперсиялық ортада біркелкі бөлінген еркін, жан-жақты дисперсиялық жүйелер.
Еріткіштер – әртүрлі заттарды ерітуге қабілетті жеке химиялық қосылыстар немесе қоспалар, яғни екі немесе одан да көп компоненттерден тұратын – ерітінділер, біртекті жүйелер құрайды.
...