Мензуралық түсірістерге станцияда жүргізілетін жұмыстар

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

                   Факультеті «География және табиғатты пайдалану»

                   Кафедрасы «Кадастр және Жерге орналастыру»

СӨЖ

Тақырыбы: «Мензуралық түсірістерге станцияда жүргізілетін жұмыстар»

                        Орындаған: Рахман Ақтоты

                                  Тексерген:Куттыбаев Айдар  

Алматы, 2022ж

                                        Мазмұны:

Кіріспе………………………….......…….........1

Мензулалық түсірістің мәні...........................3

Мензульды түсіруді орындау принциптері......................................................4

Мензула, Кипрегель........................................5

Мензуланың   құрылысы мен тексерулері……………....................................6

Теодолиттік түсіріс…………………………..12

Қорытынды........................................................13

Пайдаланылған әдебиеттер..............................13

                                          Кіріспе

Мензульді түсірілім-мензуланың және кипригельдің және алыс өлшемді рейканың көмегімен орындалатын жергілікті жердің топографиялық түсірілімі.

Мензула мен кипрегель-бұл аймақты түсіруге ғана емес, сонымен қатар жоспарды тікелей өрісте сызуға мүмкіндік беретін тахеометрдің бір түрі. Мензульді түсіру кезінде көлденең бұрыштар өлшенбейді, бірақ графикалық құрылыммен алынады, сондықтан мензульді түсіру бұрыштық деп аталады. Мензулалық түсірістің артықшылығы оның көрнектілігі болып табылады, себебі түсіру процесі кезінде планды жергілікті жермен салыстыруға мүмкіндік туады, ал кемшілігі: жұмыстың негізгі бөлігі далада өтетіндіктен, қыста және жауын –шашынды күндері жұмыс істеуге мүмкіншілік болмайтындығы, жабдықтардың қолайсыз үлкендігі, істелетін жұмысты бөлудің қиыншылығы, себебі өлшеулер және планды сызуды тек қана бір орындаушы жасайды.

                       Мензулалық түсірістің мәні

Мензульді түсіру аэрофототүсірілім материалдары болмаған не оларды қолдану экономикалық тиімсіз болып табылған кезде 1: 5000 - 1: 500 масштабтағы жердің шағын учаскелерінің топографиялық жоспарларын алу үшін жүргізіледі. Мензульді түсірудің кемшіліктері-бұл ауа-райына байланысты, рельефтің жоспары тек бір, алдын-ала таңдалған масштабта жасалуы мүмкін, еңбек бөлінісі қиын, өйткені жоспарды өлшеу мен сызуды бір орындаушы жүзеге асырады. Мұның бәрі белгілі бір дәрежеде түсірілім жұмысын төмендетеді және олардың құнын арттырады. Түсірілімнің басқа түрлерімен салыстырғанда мензульді түсірудің басты артықшылығы жергілікті жердің жоспары тікелей алаңда салынғандығына байланысты. Бұл камералық жұмыстардың көлемін азайтуға мүмкіндік береді, жоспарда алынған кескінді натурамен салыстыруға және сол арқылы жоспар мен аймақ арасындағы толық сәйкестікке қол жеткізуге мүмкіндік береді. Айта кету керек, қазіргі уақытта мензулалық түсірілім іс жүзінде маңыздылығын жоғалтты. Электрондық тахеометрлердің пайда болуымен және компьютерлердің көмегімен топографиялық түсірілімдерді өңдеумен мензула мен кипрегельді пайдалану экономикалық тұрғыдан тиімсіз болды.

Мензульды түсіруді орындау принциптері

Мензула жердің А нүктесінің үстіне орнатылады және мензулада берілген ab сызығы бойынша В нүктесіне бағытталған.кипрегельдің көмегімен мензулада D және C нүктелерін қосатын ad және ac сызықтары тартылады. Егер сіз AD және AC сегменттерінің көлбеу бұрыштарын өлшесеңіз, онда D және C нүктелерінің салыстырмалы биіктігін анықтай аласыз, бұл жоспарда немесе картада рельефті бейнелеуге мүмкіндік береді.

В және С нүктелеріне дейінгі қашықтықты қашықтық өлшегішпен анықтайды және планшетте олардың қабылданған масштабтағы көлденең проекцияларын орналастырады; нүктелердің артуын визирлеудің көлбеу сәулесі көмегімен жүзеге асырылатын тригонометриялық нивелирлеу әдісімен анықтайды.