Бүйрек аппаратының шумақтық фильтрациясының, реабсорбциясының және секрециясының физикалық негіздері. Бүйрек жасушаларында заттардың т

Қарағанды Медицина Университеті

Информатика және биостатистика кафедрасы

Тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік ұсыныс

Тақырып: Бүйрек аппаратының шумақтық фильтрациясының, реабсорбциясының және секрециясының физикалық негіздері. Бүйрек жасушаларында заттардың тасымалдануы.

Пән:        Метаболизм және энергия. Зәр шығару жүйесі

Мамандығы:        5В130100-"Жалпы медицина"

Курс:        II

Құрастырушы:        Айткенова А.А., Бражанова А.К.

Уақыт (ұзақтығы) 5 c.

Қарағанды 2023

Талқыланды және бекітілді кафедра отырысында

№ __ хаттама "__" ______20_

кафедра меңгерушісі _______________Сорокина М.А.

Тақырып: Бүйрек аппаратының шумақтық фильтрациясының, реабсорбциясының және секрециясының физикалық негіздері. Бүйрек жасушаларында заттардың тасымалдануы.

Мақсат: Бүйрек шумақтарындағы, Генле ілмектеріндегі, жинағыш түтіктердегі, капиллярлық желідегі өткізгіштіктің физика-химиялық механизмдерін білу.

1. Оқытудың міндеттері:

Тақырыпты игеру нәтижесінде студент білетін болады:

• Бүйрек аппаратының негізгі физика-химиялық және құрылымдық сипаттамалары
• Бүйрек шумақтарының жарғақшалары арқылы иондардың пассивті тасымалдануының биофизикалық заңдылықтары
• Фильтрация мен реабсорбцияның түзілу механизмдері
• Секреция механизмдері
• Аквапориндердің жұмыс істеу механизмдері
• Капиллярлық желідегі сұйықтық қозғалысының молекулалық механизмдері

1. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Бернулли принципі
2. Пуазейль заңы
3. Бүйрек қанайналымы. Бүйрекішілік артериялық қысым
4. Несептің түзілуі және құрамы
5. Шумақтық сүзілу қысымы
6. Капиллярлық динамика
7. Старлингтің гипотезасы және факторлары
8. Каналдық реабсорбция
9. Қарсы ағымдық механизм. Реабсорбция
10. Нефронның әртүрлі орындарында реабсорбция және секреция

Оқыту және оқыту әдістері:

(Дискуссия, кіші топтармен жұмыс және жеке тапсырмаларды орындау)

1. Әдебиет

1. Б. К. Койчубеков Б. Медициналық және биологиялық физика негіздері [Мәтін]: оқу құралы / Б. К. Койчубеков [и др.]; НАО МУК. - Алматы: Эверо, 2014. - 292 б. - ISBN 978-601-240-191-3
2. Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика [Мәтін]: оқулық / А. Н. Ремизов; жалпы ред. басқарған М. А. Абирова; жауапты ред. Г. Е. Байдуллаева ; пер.: Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов. - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2019. - 576 б.: сур. - (Оқулық).  ISBN 978-5-9704-4625-6
3. Самойлов В.О. Медицинская биофизика, СПб:СпецЛит, 2004. б.358-
4. Огурцов А.Н., Блезнюк О.Н Электрогенез биомемран и механизмы мембранной сигнализации 2010 б 46-55
5. Антонов В.Ф. и соавт. «Биофизика» М. «Владос» 2000 г., б.143-163.
6. Лекции по биофизике: учебное пособие. – Томск: Сибирский государственный медицинский университет, 2009. – 200 с

1. https://www.youtube.com/watch?v=MenMJoiBhkE 
2. https://www.youtube.com/watch?v=QrqktwsfkTs 
3. https://www.youtube.com/watch?v=j1OgcZxCwcM 
4. https://opentextbc.ca/openstaxcollegephysics/chapter/viscosity-and-laminar-flow-poiseuilles-law/#import-auto-id2578515
5. https://www.youtube.com/watch?v=hLZkPFrQCDk 
6. http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/pber.html#beq
7. https://www.britannica.com/science/human-renal-system/The-role-of-hormones-in-renal-function

Бақылау: (сабақтың тақырыбы бойынша бақылау сұрақтары)

1. Капиллярдағы сұйықтықтың фильтрациясы және реабсорбциясы. Сұйықтықтың клеткааралық кеңістікке шығуына әкелетін факторлар: капиллярлық қысым, ақуыздардың концентрациясы, капиллярлардың өткізгіштігі.
2. Ультрафильтрацияның биофизикалық механизмы (нефрон). Ультрафильтрацияның қозғаушы күштері. Фильтрациялық қысым. Бүйректің Юкстагломерулярлық аппараты жұмысының биофизикалық механизмдері.
3. Шумақтық фильтрация кезіндегі тасымалдау жылдамдығы, Пуазейл заңы.
4. Ультрафильтрация механизмдері (біріншілік несептің түзілуі).
5. Нефрондағы секреция механизмдері.
6. Капиллярдағы сұйықтықтың реабсорбциясының физикалық негіздері.
7. Нефрондардағы судың трансэпителиалды тасымалы. Нефрондардағы несептің осмотикалық концентрациясының механизмі. Судың капилляр арқылы қозғалу бағыты мен жылдамдығы. Старлинг-Ландис гипотезасы.

Қосымша

Дидактикалық блок

Мазмұны

Пуазейль заңы        6

Бүйрек қанайналымы. Бүйрекішілік артериялық қысым        10

Несептің түзілуі және құрамы        12

Шумақтық сүзілу қысымы        21

Капиллярлық динамика        23

Старлингтің болжамдары және факторлар        24

Өзекшелік реабсорбция        27

Қарсы ағымші механизм. Реабсорбция        30

Нефронның әртүрлі орындарында реабсорбция және секреция        33

Каналдық секреция        34

Бернулли принципі

Бернулли теңдеуі