Бас сүйектің рентгенанатомиясы

                  Қарағанды Медициналық Университеті

                       Морфология және Физиология кафедрасы

               Реферат

          Тақырыбы: Бас сүйектің рентгенанатомиясы

Орындаған:  Абдулла Әдемі Қанатқызы

Факультет: Жалпы медицина

Топ: 1-010

Қабылдаған: Шайкина Саягүл Нурмухановна

                                                            Қарағанды,2022жыл

Жоспар:

1.Бас қаңқасының жалпы сипаттамасы,оның ми және бет бөліктеріне бөлінуі

2.Бассүйектің рентгендік анатомиясы

3. Жастық даму ерекшеліктері

4 Бас сүйегінің рентгенограммасы

 Бассүйектің қаңқасы ретінде өзінің даумында жоғарыда аталған жануар мен өсімдік тіршілігіне ағзалары мен байланысы. Ми сауыты ми мен сезім ағзаларына байланысты дамиды .  бастама күйдегі хордалыларда  миды дәнекер тінді қабықша қоршап  тұрады. Бассүйек, cranium, бір-бірімен өзара шеміршектік, сүйектік тіндермен және жіктер арқылы берік байланысқан сүйектік құрамалардан тұрады.

     Негізгі қызметі: мидың қорабын, беттің әлпетін құрап қана қоймай, асқорыту және тыныс алу жүйесінің бастапқы бөлігін, көз шарасын,мұрын қуысын және есту жүйесінің қабырғаларын құрайтын өте күрделі ағза.

  Бассүйек топографиялық орналасуына және атқаратын қызметіне қарай екі топ сүйектерден: ми сауыты және бет сүйектерден тұрады.

Ми сауытының сүйектері – cavitas crani , деп аталады. Ол мидың сауытын немесе қорабын құрайды.Бұл топ сүйектерге: маңдай,төбе,сынатәрізді,самай, шүйде және торлы сүйектер жатады.

  Бет сүйектері – ossa facies, беттің негізін, түр-әлпетін құрайтындықтан бет сүйектері деп аталынады. Бет сүйектер тобына:жоғарғы,төменгі жақ сүйектері,таңдай,кеңсірік,мұрын,көзжас,төменгі кеуілжір және меншікті бет сүйектері жатады.

Бас сүйек рентгенанатомиясына тоқталмас бұрын ренттен сәулелерін қолдану себебтеріне токтала кетейік. Рентгенограммада бас суйегінін Шұңқырларын, ми сүейгінің шұңқырлары мен қырларын байқауға болады. Одан баска біз суйектін баска суйектермен салыстырганды тыгызыдырын суйек суретінін каныктыры аркылы байкай аламыз.

Ренгтгеннограмма ауа жене де сұйықтық сияқты тығыздығы аз мүше бөліктерін зерттеуде қолданылмайды, себебі рентген сәулелерін осындай заттар аз жұта алды. Сондықтанда сүйектер зерттеудің тиімді әдісі рентгенномгарамма болып табылады. Бас сүйегінің құрылымы туралы толық тусінік алу үшін бірнеше проекция қолданылады. Олардын негізгілері түзу және буйірлік. Осы негізгі проекциялардары, негізгі анатомиялық құрылымдарды қарастыратын боламын.

Бас суйек алдын-арты бағыттағы рентгенномгараммасында ортасында мандай сүйегінің қабыршақты бөлігін (squama frontalis) кере аламыз. Рентгенограммада маңдай сүйегі мен төбе сүйектері арасындағы байланыстырушы жікті (sutura coronalis) және екі төбе сүйектерін бірге қосатын жікті (sutura sagitalis) тауып оны көре аламыз. Маңдай сүйегінің қабыршақты бөлігінінің астынғы бөлігінде қанық түсті, glabella ›жене көз шарасының жоғарғы жиегі (margo supraorbitalis) бөліп отырған көз шарасын (orbita) көреміз. Мұрын қуысьның буйіріндегі көз шарасының төменгі бөліктерінде самай сүйектердің тастақты бөліктерінің контурлары көрінеді. Көз шарасьның жоғарғы жиегінің бүйірінен, жоғары бағытталған рентгенограммалары қанық түсті, самайлық сызықша (lineae temporalis) шығады. Ол сызықша маңдай суйек қабыршакқы бетін, самайлық бетінен бөліп турады. Ал көз

шарасының астында және медиальды орналаскан суретте каралау болып келген мұрын

қуысын (cavitas nasi) жане мурын суйегі (os nasalis) кере аламыз. Қуысты екіге бөлетін мұрын қалқасы (septum nasi) вертикальды жінішке сызық ретінде керініп тур. Осы

анатомиялық құрылымдар жоғарғы тыныс жолдарын құрауға қатысады. Одан басқа бас

сүйектің алдынан-артына қарай бағытталған рентгенномгараммасында үстіңгі мен төменгі жақ сүйектерін (maxilla, mandibula), бетсуйектерін (os zygomaticum) анғара аламыз. Аталған бетсуйекті табудың оңай жолы, анық байқалып тұрған төменгі жақтық тік бурышы (angulus mandibulae) тауып алу. Одан жоғары бетсуйектік доғасы (arcus zygomaticus) орналасады.