Құндылық түсінігінің тарихи дамуы
Автор: Alt Ken • Март 18, 2022 • Реферат • 1,874 Слов (8 Страниц) • 323 Просмотры
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ............................................................................................................3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Құндылық түсінігінің тарихи дамуы ..................................................
Г. Риккерттің құндылық туралы пікірі ...............................................
- М.Вебердің құндылық туралы пікірі .................................................
ҚОРЫТЫНДЫ................................................................................................
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Құндылық — белгілі бір заттың маңыздылығы, керектігі. Сырттай құндылық зат не құбылыстың қасиеті болып анықталады. Алайда оның маңыздылығы мен пайдалылығы табиғаттан, объекттің ішкі құрылымының әсерінен емес, адам болмысына енген, адам оған құштар не қажеттілік сезетін нақты қасиеттердің субъективті бағалануынан болады. Құндылықтар жүйесі адамның күнделікті қоғамдық не жеке тұрмыстық бағдарында, оның айналасындағы заттар мен құбылыстарға қарым-қатынасының орнауында орын алады. Мысалға, стақан сусын ішу құралы ретінде өз пайдалы қасиетін тұтынушы құндылығы ретінде, материалдық игілік ретінде көрсетеді. Еңбек өнімі және тауар айналымының заты ретінде, стақан экономикалық құндылық, бағалық ретінде болады. Егер стақан өнер заты болса, ол тағы да эстетикалық құндылық, көркемдікке ие болады.
Кәсіби философияда құндылықтар туралы ілім аксиология деп аталады және өзінің бастауын жүзеге асқан құндылық – пайдалылықты игілік деп қарастырған ежелгі гректерден алады. Батыстық философияның тарихында бірқатар аксиологиялық теориялар белгілі: натуралистік психологизм (Мейнонг, Перри, Дьюи), трансцендентализм (Виндельбандт, Риккерт), персоналды онтологизм (Шелер, Гартман), мәдени-тарихи релятивизм (Ницше, Дильтей), социологизм (Вебер, Парсонс, Толкотт).
Құндылық түсінігінің тарихи дамуы
Құндылық - бір нәрсенің маңыздылығы, маңызы, пайдасы, пайдалылығы. Сырттай алып қарасақ құндылық объектінің немесе құбылыстың қасиеті ретінде көрінеді. Алайда, маңыздылық пен пайдалылық оларға табиғаттан емес, тек объектінің ішкі құрылымынан ғана емес, сонымен қатар адамның әлеуметтік болмысына қатысатын белгілі бір қасиеттерге субъективті бағалаудан тұрады, адам оларға қызығушылық танытады немесе оларға қажеттілікті сезінеді. Құндылықтар жүйесі адамның объективті және әлеуметтік шындығында күнделікті тірек нүктелерінің рөлін атқарады, оның қоршаған заттар мен құбылыстарға әр түрлі практикалық қарым -қатынасын белгілейді. Мысалы, шыны ішуге арналған құрал бола отырып, бұл пайдалы қасиетті пайдалану құндылығы, материалдық игілік ретінде көрсетеді. Еңбек өнімі және тауар биржасының объектісі бола отырып, шыны экономикалық құндылық, құн ретінде әрекет етеді. Егер шыны өнер объектісі болса, оған эстетикалық құндылық пен әсемдік беріледі.
Құндылық - философияда - жекелеген заттар мен құбылыстардың жеке, әлеуметтік -мәдени маңыздылығының көрсеткіші.
Жақсылықтың мәні мен құндылығы туралы бірінші болып Сократ айтты. Бұл афина демократиясының дағдарысына байланысты болды, ол кезде адам мен қоғамның тіршілік етуінің мәдени заңдылықтары өзгерді. Сондай -ақ, бұл процесс адамдардың рухани өмірінде басшылықтың жоғалуымен көлеңкеде қалды.
Ежелгі және ортағасырлық философияда құндылықтар мәселесі болмыс мәселесінің құрылымына тікелей енгізілді: болмыстың толықтығы этикалық және эстетикалық мұраттарды білдіретін адам үшін абсолютті құндылық ретінде түсінілді. Платон тұжырымдамасында бірлік немесе игілік болмыспен, жақсылықпен және сұлулықпен бірдей болды. Философияның бүкіл платоникалық саласы Гегель мен Кросқа дейінгі құндылықтардың табиғаты туралы бірдей онтологиялық және тұтас түсіндіруді ұстанады.
...