Саяси режимдердің жіктелуі

БОӨЖ

Саяси режимдердің жіктелуі. Кейс стади. Саяси режим типін анықтау және өз таңдауын дәлелдеу.

"Саяси режим" ұғымы саяси билік проблемаларымен

тікелей байланысты.Саяси билікті жургізудің нақты бағыттарын және саяси жуйенің сипатын анықтауда саяси режим түсінігі үлкен маңызға ие болады.

Саяси режим мемлекеттің, қоғамның және жеке адамның арасындағы қарым-қатынастардың сипатын анықтайтын мемлекеттік билік органдарының қызмет әдістерінің жиынтығы. Қарапайым тілде айтқанда, мемлекетттің белгілі бір типіне тән билік жүргізудің тәсілдері мен түрлер жиынтығы. Ең бастысы -саяси режим қоғамдық бостандықты сипаттайды.

Өткен және қазіргі саяси режимдердің эмпирикалық сипаттамасы олардың алуан түрлілігі мен маңызды белгілерін ашады. Дегенмен, бұл әртурлілік үш негізгі теориялық модельге -демократиялық,авторитарлық және тоталитарлық саяси режимдерге сәйкес келеді.

1. Демократиялық режим - мезгілімен еркін жане әділетті түрде өткізіліп отыратын сайлаудан көрініс табатын халық еркіне , сондай-ақ адамның кісілік қасиеттерін құрметтеуге және занның құдіреттілігін мойындауға негізделген.Демократиялық мемлекеттер бұрын да, осы заманда да баршылық, өзара айырмашылықтары да жетерлік. Бірақ,олардың барлығына да ортақ мынадай

мәнді белгілері бар:

1. Биліктің бастауы - халық;

2. азаматтардың сайлаушы есебіндегі теңдігі, ал сайлаудын әділ, жарыс үстінде ұдайы мезгілімен өтіп тұруы;

3. саяси шешім қабылдап, оны орындау барысында азшылыктың көпшілікке бағынуы;

4. мемлекеттің негізгі органдарының сайланбалығы, яғни үкімет құрамы сайлау нәтижесіне орай қалыптастырылады.

2. Авторитарлы саяси жүйе -[лат. autoritas - билік, ықпал ету] - демократиялық және авторитарлық саяси жүйелер бір-біріне қарама-қайшы. Авторитарлы саяси жүйелерде басқарушы топтың билігін қалың бұқара заңды түрде мойындамайды; басқарушы топтың құрамына халық қатыспайды; саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыруда бұқараның үлесі жоқ; басқарушы топ өз билігін әлеуметтік топтар мен жіктердің тарапынан еш бақылаусыз жүзеге асырады.