Саяси жүйенің жіктелуі
Автор: Akwdv • Февраль 25, 2024 • Контрольная работа • 630 Слов (3 Страниц) • 130 Просмотры
[pic 1]
№4 БОӨЖ
Саяси жүйенің жіктелуі
Орындаған: Оразова А. Б.
Курс: 1
Топ: 104 А
Мамандық: Стоматология
Алматы, 2024 ж.
Саяси жүйелерге сипаттама
- Тоталитарлы жүйе - мемлекеттің қоғамға және жеке адамға толықтай, тұтас бақылау орнатуымен сипатталатын саяси жүйенің бір түрі. Оған тән ерекше белгілер: азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының барынша бұзылуы; барлық деңгейдегі биліктің жоғарыдан тағайындалуы; билік бөлінісі принципінің жойылуы, яғни, биліктің барлық - атқарушы, заңшығарушы, сот тармақтарының тұтасып кетуі; басында көсемі бар бір ғана билеуші партияның болуы және оның мемлекетпен тұтасып кетуі; басқа партиялардың және ұйымдардың қызметінің ресми "қозғалыс" қызметімен алмастырылуы; қоғамның барлық мүшелеріне бір ресми идеологиялық доктринаның таңылуы; тек қана мемлекеттік нысандағы бұқаралық ақпарат құралдарының болуы, қандай да болмасын ақпараттың қатаң "сүзгіден" өткізілуі; үздіксіз әрі тұтастай зорлыққа негізделген мемлекеттік ұйымдасқан лаңкестік.
- Авторитарлы жүйе - демократиялық және авторитарлық саяси жүйелер бір-біріне қарама-қайшы. Авторитарлы саяси жүйелерде басқарушы топтың билігін қалың бұқара заңды түрде мойындамайды; басқарушы топтың құрамына халық қатыспайды; саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыруда бұқараның үлесі жоқ; басқарушы топ өз билігін әлеуметтік топтар мен жіктердің тарапынан еш бақылаусыз жүзеге асырады. Мұның барлығы авторитарлы сипаттағы саяси жүйелердің саяси өміріне бұқараның қатысуы өте шектеулі екендігін дәлелдейді. Авторитарлы билік заңдылығының негізі - дәстүр немесе билеушінің харизмалық тұлғасы. Дегенмен, авторитарлы саяси жүйелерге біржақты теріс баға беруге болмайды. Адамзат тарихи даму жолының басым бөлігінде осындай саяси жүйелер аясында өмір сүрді. Авторитаризм индустриалды қоғамға дейінгі билікті ұйымдастыру түрі болды. Бірқатар Азия, Африка, Латын Америкасы елдерінде бүгінгі күнге дейін авторитарлық саяси жүйелер орныққан.
- Демократия — әлеуметтік өмір агенттері өздері құрған билік құрылымында шешімдердің қабылдануына тең дәрежеде қатыса алатын басқару формасы болып саналады.
Экономика | Идеалогия | Меншік түрі | Цензура | |
Тоталитарлық жүйе (мысал ретінде КСРО) | КСРО экономикасы милитаризацияның өте жоғары деңгейімен, жоспарлы, әкімшілік-командалық басқару жүйесімен қуып жету дамуының импортты алмастыратын моделі негізінде құрылды, монополиялау, автаркия және экономикалық даму деңгейі мен оның азаматтарының жеке тұтыну деңгейі арасындағы алшақтық. Сондай-ақ, кейбір сарапшылардың пікірінше, кеңес экономикасы өнеркәсіпте және әсіресе ауыл шаруашылығында жұмысшы және басқарушы персоналдың төмен өнімділігімен және шикізат ресурстарын пайдаланудың төмен тиімділігімен сипатталды. Басқа сарапшылар, керісінше, КСРО халық шаруашылығындағы еңбек өнімділігінің айтарлықтай өскенін атап өтеді, атап айтқанда, бұл мәлімдеме ауыл шаруашылығына да қатысты. | Кеңес өкіметі жылдарында жалғыз ғана идеология - коммунизм болды. Басқа идеологияның бәрі жалған, өтірік, жау деп саналып, қуғынға ұшырады. Соның ішінде дінді де қудалағанын білеміз. 30-жылдардың басынан Кеңес өкіметі дінге қарсы қанды күрес ашты. Барлық діндарларды, имамдар мен ишандарды, тіпті ауылдың молдаларын жаппай қуғынға ұшыратты. Көбінің көзін жойды. Соның ішінде, 1930 жылы Татарстанда болған 12 мың мешіттің 10 мыңын жапқызған екен. Түркіменстанда тіпті бірде-бір мешіт қалдырмаған. Қазақстанда 1630 діни ғибадатхана, оның ішінде 782 мешіт жабылған. Біздің Қызылжар қаласында болған тоғыз мешітті де түгел жапқызған. | КСРО-да меншіктің үш негізгі формасы болды: мемлекеттік, кооперативті және жеке. | КСРО-дағы Цензура-КСРО-ның кеңестік және партиялық органдарының ақпараттың, оның ішінде баспа өнімдерінің, музыкалық және сахналық туындылардың, бейнелеу өнері туындыларының, кинематографиялық және фотографиялық туындылардың, радио мен теледидардың хабарларының мазмұны мен таралуын ресми ақпаратқа балама барлық ақпарат көздерін басу мақсатында бақылауы, идеялар мен теледидарлардың таралуын шектеу немесе болдырмау. зиянды немесе қажетсіз деп есептелген мәліметтер. |
| Тоталитарлық режиммен салыстырғанда мемлекет жағынан жеке кәсіпкерлерге аса қатты бақылау жоқ. Бұл режимде халық басшыдан басқа барлық адамды сынға сала алады. Режимнің тағы бір ерекшелігі оппазицияға тиым салынған | Авторитарлық режим бірінші тұлғалардың байланыстылығымен сипатталады, өйткені олар ең алдымен идеологияны емес, мемлекеттік курсты қамтамасыз етеді | Тоталитарлық жүйемен салыстырғанда әлдеқайда жеңілірек | Арнайы мемлекеттік институт ретінде цензура болуы мүмкін. Авторитарлық режим-бұл тоталитаризм мен демократия арасындағы "компромисс" |
Демократия | Еңбек адамдарының меншік қатынастарына тікелей тартылуы; Меншік түрлерінің әркелкілігі; Ауқымды өндіріс демократиясы қажет; Кәсіподақтардың еңбекшілер құқын қорғауы; Еңбекке қарай бөлу принципінің болуы; Мүгедектермен,табысы төмен топтарға қамқорлық жасау; | Әділетті қоғамдық құрылыс басымдықтары негізінде жатқан көзқарастар мен идеялар жүйесі. | Адамдардың мемлекетке болсын, басқа адамның мейіріміне болсын тәуелді емес құралдары болуы | Тоталитаризмге қарағанда ешқандай цензура жоқ. |
...