Аутизм балаларды дифференцианалды диагностикалау негіздері

9 – семинар тақырыбы

Аутизм балаларды дифференцианалды диагностикалау негіздері

Аутизм спектрінің бұзылуы бар балалар-бұл аутистік бұзылымның ауырлығы, психикалық даму деңгейі мен ерекшеліктері бойынша айтарлықтай айырмашылықтары бар полиморфты топ. Бұл АСБ бар балаларға көмек көрсету саласындағы әлемдік қоғамдастықтың сарапшы- лары мен мамандарына психологиялық-педагогикалық оңалтудың бірыңғай немесе жалғыз тиімді технологиясының, бағдарламасының немесе әдісінің жоқтығы туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. психологиялық-педагогикалық жұмыс баланың ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін бағалау, дұрыс стратегияны, әртүрлі тәсілді, онымен жұмыс істеу әдістерін таңдау мақсатында диагностикалық және танымдық кезеңнен басталады.

Балалар аутизмі-бұл дизонтогенез, ол психикалық дамудың барлық аспектілерінің бұзылуында көрінеді: эмоционалды, коммуникативті, сенсорлық, моторлы, сөйлеу және ақыл-ой, сонымен қатар ерікті әлеуметтік мінез-құлық пен жеке тұлғаны қалыптастыруда.

Аутизмі бар баламен Диагностикалық-таныстыру кезеңі – екі апта ішінде өтеді (4 сабақтан тұрады) және бірнеше іс-шараларды жүйелі түрде өткізуді қамтиды:

1) ата-аналар баласыз шақырылатын баланың отбасымен алдын ала кез- десу. әңгіме барысында нақтыланады:

- баланың проблемаларын ата-аналық бағалау: оның дамуы мен мінез- құлқына не кедергі келтіреді;

- ата-аналардың сұрауы: олар көрсетілетін көмектен не күтеді және не алғысы келеді;

- медициналық және әлеуметтік-психологиялық анамнез мәліметтері. ата-аналарға анкеталар мен сауалнамаларды толтыру ұсынылады:

- функционалдық шектеулер мен тыныс-тіршіліктің халықаралық

жіктемесінің құрылымы мен өлшемдері шеңберінде жүзеге асырылатын баланың күшті жақтары мен даму проблемаларын, қолайлы және қолайсыз орта факторларын, ата-ана әлеуетін ата-аналардан анықтау мақсатында баланың отбасына сұрау салу.

- баланың сенсорлық қабылдауының ерекшеліктері мен проблемаларын анықтауға арналған сенсорлық сала сауалнамасы.

2) ата-аналардың, мүмкіндігінше баланың анасының да, әкесінің де міндетті қатысуымен баламен таныстыру және диагностикалық сабақтар өткізу. егер сіз басқа отбасы мүшелерінің сабақтарына қатысқыңыз келсе, олар да келуі мүмкін.

Диагностика өткізуге қойылатын талаптар мен ұсыныстар:

- бөлме жағдайында баланы үрейлендіретін немесе қатты алаңдататын

заттар болмауы тиіс (ақпаратты ата-аналармен алдын ала кездесу барысын- да аламыз);

- кездесу баланың жақсы көңіл-күйі, оң немесе бейтарап эмоционалды жағдайы болған жағдайда өткізіледі. егер бала қандай да бір себептермен не- месе басқа себептермен емтиханға теріс көзқараспен қараса (мысалы, кіруге немесе бөлмеге кіруден бас тартса), онда балаға сүйікті ойыншықты немесе затты, дәмдіні ұсыну немесе ата-анадан баланы әдеттегідей жұбатып, ты- ныштандыруды сұрау ұсынылады;

- баламен алғашқы кездесу қысқа болуы мүмкін, ұзақтығы 10-15 ми- нут. Баланы ол қатты бас тартатын нәрсені орындауға мәжбүрлемеу керек. Бұл жағдайда ата-ананы қолдау өте маңызды, кейбір балаларға бейтаныс жағдайға бейімделуге уақыт қажет, мұғалім мен ата-ананың бірлескен әрекеттері балаға жаңа адамдармен қарым-қатынаста берік болуға және да- муда жетістікке жетуге көмектесетініне сенімді болуға тырысу керек;

- баламен кездесу алдында кілемде сенсорлық әсер алу мақсатында бірнеше ойыншықтар мен заттарды, заттық және ойын іс - әрекеттеріне арналған ойыншықтарды орналастыру ұсынылады, қалғандары-тексеру ба- рысында алынатын болады;

Диагностикалық-таныстыру кезеңінің мақсаты-эмоционалды, әлеуметтік-коммуникативтік, ақыл-ой және сөйлеу дамуының деңгейін, ерекшеліктерін, сондай-ақ баланың жұмыс стратегиясын, тәсілдері мен әдістерін анықтау мүмкіндіктерін анықтау.

Диагностикалық-консультациялық кезеңнің міндеттері: