Дидактика пәні, міндеттері, негізгі тұжырымдамалары, мәні, функциялары

Ақтөбе, 2023

Мазмұны

КІРІСПЕ........................................................................................................................3

I.Дидактика туралы ұғым.......................................................................................5-11

1.1.Дидактика.Дидактиканың негізін салушы ғалымдар .....................................5-8

1.2.Дидактиканың дамуына үлес қосқан шетелдік және қазақстандық педагогтардың зерттеу жұмыстарының жетістіктері..........................................8-11

II.Дидактика пәні...................................................................................................12-18

2.1. Дидактика пәні,міндеттері............................................................................12-13

2.2.Негізгі дидактикалық тұжырымдар..............................................................13-15

2.3.Дидактиканың функциялары мен қызметтері..............................................15-16

2.4.Қазіргі заман дидактикасының жүйесінің қалыптасуы..............................16-18

III.Дидактика-оқыту..............................................................................................19-30

3.1.Оқыту процесінің мәні,оның ерекшеліктері мен қызметі...........................19-21

3.2.Оқытудың құрылымы.....................................................................................21-24

3.3.Оқытудың түрлері...........................................................................................24-26

3.4.Оқытудың қозғаушы күштері,принциптері..................................................27-30

ҚОРЫТЫНДЫ............................................................................................................30

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.............................................................................31

Кіріспе

Біртұтас педагогикалық процесті құраушы екі басты бірліктің біреуі – оқу процесі. Бұл процесс өте күрделі, сипаты жағынан ол тек тəрбие жəне даму процестерінен кейін тұруы мүмкін. Сондықтан оған толық та жан-жақты анықтама беру қиынға соғады. Оқу процесі əр текті жəне табиғаты жағынан əртүрлі көптеген жағдаяттардың мың санды байланыстары мен қатынастарын қамтиды. Процесс анықтамаларының көптігі де осыдан болар.

Ежелгі жəне ортағасырлық ойшылдардың шығармаларында “оқу”, “оқу процесі” ең алдымен мақсаты - оқушы болған оқыту қызметін (преподавание) білдірген. Ғасырымыздың басында оқу ұғымы енді осы процесті құрайтын екі бірлікті – оқыту қызметі мен оқып- үйренуді қамтитын болды. Оқыту – оқу материалын игеруге ынталандырушы мұғалімдердің қызметін, ал оқып- үйрену (учение) ұсынылған білімдерді игеруге бағышталған оқушылар іс-əрекетін танытады. Кейінгі жылдары «оқу» ұғымы оқушылардың танымдық іс-əрекет тəсілдерін қалыптастырушы мұғалімнің басқару іс-əрекетін де , мұғалімдер мен оқушылардың бірлікті іс-əрекетін де аңдататын болды. Мұғалім мен оқушының бірлікті іс-əрекеті болған оқу процесінің мəні оқыту мен оқып үйренудің бірлігін аңдатады. Оқу жəне білімдену проблемалары педагогиканың дидактика деп аталатын бөлімінде зерттеледі. «Дидактика» термині грек тілінен енген, аудармасы «үйретуші» дегенді білдіреді. Алғашқы рет бұл сөз неміс педагогы Вольфганг Ратке (1571-1635) шығармаларында қолданылып, оқыту өнері мəнін аңдатқан. Ал Я.А.Коменский дидактиканы «баршаны барлық нəрсеге үйретудің əмбебап өнері» деп түсіндірген. XIX ғасырдың басында неміс педагогы И.Гербарт дидактиканы тəрбиелеп оқытудың өз алдына тұтас жəне қайшылықсыз теориясы ретінде таныған. Дидактиканың негізгі міндеттері В.Ратке заманынан бермен қарай бірде өзгерместен келе жатыр. Олар: нені үйрету жəне қалай үйрету проблемасын шешу; қазіргі заман педагогикасы бұларға қоса –қашан, қай жерде, кімді жəне не үшін оқыту қажет деген мəселелерді қарқынды зерттеуде. Дидактиканың негізгі категорияларын танытушы келесі ұғымдар белгіленген: оқыту, оқып-үйрену, оқу, білімдену, білім, ептілік, дағды, сонымен бірге оқу мақсаты, мазмұны, ұйымдастырылуы,