Абай-дана, Абай-дара қазақта

 Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті.

                       [pic 1]

          Факультеті: Филология институты.

          Мамандығы:6В01701 Қазақ тілі мен әдебиеті.

          Курсы. II

       Эссе

Тақырыбы. Абай-дана, Абай-дара қазақта.

       Орындаған: Махсутов Арслан Талхатович.

                                       Алматы-2022.

                                    Жоспар

Кіріспе.

Қазақтың бас ақыны

Негізгі бөлім

1)Ұлы Абай шығармашылығы

А)«Ғылым таппай мақтанба»

В)«Толық адам» ілімі

2)Абай негізге алған адам бойындағы қасиеттер

А)«Имани гүл»

В)Жәуанмәртлік

С)«Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп...»

Қорытынды.

• Жақсының аты өлмейді,ғалымның хаты өлмейді

                                                                       Шын хакім, сөзің асыл – баға жетпес,

                                                                        Бір сөзің мың жыл жүрсе, дәмі кетпес,

                                                                      Қарадан хакім болған сендей жанды,

                                                               Дүние қолын жайып енді күтпес.

Мағжан Жұмабаев.

      Абай Құнанбайұлы ол-ақын, ұстаз, ағартушы, қазақ әдебі тілінің негізін қалаушы, философ, аудармашы, саяси қайраткер. Ахмет Байтұрсынұлы Абай Құнанбайұлы  туралы «Қазақтың бас ақыны – Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы-соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ», — деп бірден тұжырым айтады.

           Абай Құнанбайұлы өз заманындағы би мен болыстардың әрекеттерін сынап шығармаларына қосқан. Ақын халық арасындағы әділетсіздік, парақорлық, жалқаулық, залымдық, надандық секілді қасиеттерді жойып, қазақ халқын оқу, білім, ғылым, өнер, тәрбие, адамгершілік, сынды мәңгілік құндылықтарға жетелейді.  Біз оны ақынның көптеген өлеңдері мен қара сөздерінен аңғарамыз.

           Ұлы Абай шығармашылығы халқымыздың ғасырлар бойы маңызын жоймайтын рухани қазынасы.  Бұл күнде Абай сөзі әр қазақтың ағзасына ана сүтімен бірге дариды десе, артық айтылғандық емес. Ана сүті тән қорегі ретінде жас сәбидің буыны бекіп, бұғанасы қатаюына қызмет етсе, ақын сөзі оның санасына адамдық пен азаматтықтың ұрығын сеуіп қызмет етеді.

       Ол өзінің  «Ғылым таппай мақтанба»  атты өлеңінде адам бойындағы қасиеттерді дәріптеп, «бес нәрсеге асық бол, бес нәрседен қашық бол» -деп айтады. Сондағы бес асыл іс деп айтқаны, қанағат, рақым, еңбек, терең ой, талап сынды қасиеттер. Бұл қасиетті қара сөздерінде де айтып өтеді. Мысалы: «әуелі құдайға сыйынып, екінші өз қайратыңа сүйеніп еңбегіңді сау, еңбек қылсаң, қара жерде береді, құр тастамайды(4-қара сөз). Һәр кісі де мархаматты, шапағатты болмағандықты айтып бұйырады, бұл рахым болса керек(38-қара сөз), Ал адам бойындағы жаман қасиеттер деп: өсек, бекер мал шашпақ, мақтаншақтық, өтірік айту, еріншектік сынды қасиеттерді дәріптейді және адам ол қасиеттерден бойын таза ұстауы керектігін айтады.