Кароткая гісторыя архітэктуры Беларусі

УА “ Беларускі дзяржаўны універсітэт культуры і мастацтваў”

Факультэт інфармацыйна-дакументных камунікацый

Кафедра гісторыі Беларусі і музеязнаўства

Рэферат

“Кароткая гісторыя архітэктуры Беларусі”

А.А. Трусаў

Выканала: студэнка 150Т гр.

Курэйчык Алеся Сцяпанаўна

Выкладчык: Трусаў Алег Анатольевіч

Мінск, 2015

Частка І. Старажытны перыяд

(ад неаліту да жалезнага веку)

Першым разделе кніге распавядаецца пра жытло першабытных людзей сучаснага тыпу. Самымі старажытнымі стаянкамі лічацца Юравічы і Бердыж 26-24 тысяч гвдоў таму назад. Хаты гэтыя людзі складалі із костак вялізных жывёлін, напрыклад мамантаў, зверху накрывалі скурамі і знізу ўмацовывалі каменымі ці вялізнымі застаўшыміся косткамі.

Але с тягам часу клімат змяняўся і месца жыцця чалавека змянялася. Цяпер яны сяліліся ў паўземлянках круглай ці прамавугольнай формы. Гэта быў перыяд мезаліта.

У эпоху неаліту, калі адбылася неалітычная рэвалюцыя, людзі пачалі заставацца на месцах і рабіць сваё жытло больш зручным. Таксама людзі пачалі сур’ёзна займацца прамысловасцью, прыкладам таму служаць крамянёвыя шахты ў г.п.Краснасельскім Ваўкавыскі раён.

Эпоха бронзы на Беларусі не доўга, але ў архітэктуры зноў адбыліся змены: з’явіліся агнішчы з роўнай чарэнню, сталы са шчапаных і часаных дошак. Прыклады жытла таго перыяда былі знойдзены на паселішчы Струмень, на тэрыторыі Быхаўскага раёна Ксяндзова гара.

З прыходам жалеза з’явілася і новая канструкцыя – печ домніца. У той жа перыяд у хатах пачалі ставіць печкі-каменкі альбо глінабітныя печы.

Таксама у гэты час пачалі будаваць прымітыўныя абарончыя збудаванні, якія называюцца гарадзішча. Іх будавалі часцей за ўсе на ўзвышеннях ці на берагу рэчак і вадаёмаў. Напрыклад рэшткі такіх гарадзішчаў былі знойдзены каля Мсціслаўля, каля вёскі Селішча Чавускага раёна, каля г.п. Гарадзішча Барнавіцкага.

Трэба адзначыць, што сярод будынкаў гаспадарчага характару старажытныя людзі будавалі і свяцілішчы альбо храмы, дзе яны маліліся сваім паганскім багам.

Частка ІІ. Перыяд старажытна-беларускіх княстваў.

(ІХ-ХІІст.)

У гэты перыяд на нашых землі засялілі славяні, якія асіміліраваліся з балтамі і пачалі засновываць ўмацаваныя гарады.

Горад – гэта вялікі населены пункт, што з’яўляецца адміністратыўна-палітычным цэнтрам прылеглага раёна, а таксама культурным, гандлёвым, вайсковым і прамысловым асяродкам. У гэты перыяд на Беларусі будуюцца Полацк, Тураў, Гомель, Віцебск, Брэст, Гродна.

Гаворачы пра архітэктуру беларускіх гарадоў перш за ўсё трэба вызначыць Полацк – самы старажытны і самастойны горад на тэрыторыі Беларусі на той час. Па першае ў Полацке быў пабудован княжацкі палац, рэшкі якого знайшлі ў 1972 годзе. Ён меў выгляд прамавугольніка (4,7 Ч4, 2м) і невялікай прыбудовай.

Значнай часкай архітэктурнай забудовы і архітэктурна-гістарычнай спадчыны з’яўляюцца царкоўна-манастрыскія будынкі. У 988г. Русь прыняла хрысціянства і на нашы землі была прынесена новая сістэма будаўніцтва – крыжова-купальныя храмы. Выдатным помнікам полацкага дойлідства стал Сафійскі сабор, які быў пабудаваны паміж 1044-1066 гг.

Полацкая Сафія пабудавана з ярка-чырвонай цэглы ў тэхнікі мяшанай муроўкі –цэгла чаргуецца з ражамі камянёў.

Таксама немагчыма не сказаць аб пабудове Спаса-Праабражэнскай царкы і Еўфрасінеўскага манастыра. З гэтымі пабудовамі пачалася гісторыя полацкай архітэктурнай школы, а яшчэ імя першага вядомага нам беларускага архітэктара – манаха Іаана.

Акрамя полацкай архітэктруная школы у гэты час узнікае і гародзенская, прыклад якой