Саясаттың негізгі теорияларына салыстырмалы талдау

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

РЕФЕРАТ

                       Факультеті: «Филология және көптілді білім беру»

                       Кафедрасы: «Шет тілі: Екі шет тілі білім беру»

                       Тобы: 116 ССО

Оқу тәртібі: Саясаттану

Тақырыбы: Саясаттың негізгі теорияларына салыстырмалы талдау

Орындаған: Хамит Томирис

Тексерген:

Мазмұны

Мазмұны......................................................................2

1.0)Кіріспe...................................................................3

2.0)Теориялар түрлері................................................4

      2,1)Д. Истон теориясы...........................................................4

      2.2)Г.Алмондтың – Д. Пауэлл.-дың теориясы....................4

      2.3)К. Дойч теориясы............................................................4

3.0)Саяси теориядағы тәсілдер түсіну жолдарытүсініктер, идеялар......................................6

4.0) Саяси теорияның функциялары.........................8

5.0)Қорытынды...........................................................9

6.0)Қолданылған әдебиет көздері.............................9

1.0   КІРІСПЕ

    Теория сөзі грекше "theorem" сөзінен шыққан, "қарау, ойлау" дегенді білдіреді. [1].

     Кез-келген теорияның негізгі мақсаты - "шындықты" түсіну және түсіндіру. Сіз одан әрі қарай жүріп ешқандай теориясыз "шындықты" түсіну мүмкін емес деп айта аласыз. Саясаттану, кез-келген басқа білім беру пәні сияқты, эмпирикалық бақылауларға ғана сүйене алмайды. Әлемді түсіну үшін не маңызды және не маңызды емес деген идея қажет.

    Теория-бұл ағаштардың артындағы орманды көру мүмкіндігі. Жақсы теория оқиғаны түсіну үшін ең маңызды факторларды анықтай алады. Теориялардың мәні, ең алдымен, олар бақылауларды құрылымдайды[2].

2.0   ТЕОРИЯЛАР ТҮРЛЕРІ

Қазіргі саясаттану ғылымында қоғамның саяси жүйесінің бірқатар теориялары бар.

2.1   Д. Истон Теориясы.

Д. Истон "құндылықтарды ерікті түрде бөлу" саясатын, ресурстарды және құндылықтарды бөлу арқылы қоғамдағы биліктің қалыптасуы мен жұмыс істеу тетігі ретінде анықтады".

Д. Истонның көзқарасы бойынша, саясат, бір жағынан, ресурстарды бөлудің өздігінен тәуелсіз саласы. Екінші жағынан, қоғамның әлеуметтік импульстарға жауап беретін, әлеуметтік қақтығыстардың алдын алатын бөлігі болып табылады. Сондықтан саясат-бұл қоршаған ортадан әсер алатын "ортаға батырылған жүйе". Ал қоршаған ортада өмір сүру үшін саясат оның импульстарына жауап беруі керек. Сыртқы ортамен үнемі бақылау-экономика, әлеуметтік құрылым, мәдениет – реттеу тетіктерін қолдана отырып, саяси жүйе реакцияны дамытады және сыртқы жұмыс жағдайларына бейімделеді.

2.2   Г.Алмондтың – Д. Пауэлл.-дың теориясы

Г.Алмондтың – Д. Пауэлл.-дың теориясы 1950-1960 жылдары батыс демократиялық жүйелерінің саяси тәжірибесі дамушы елдерге көшірілді. Бұл кезде салыстырмалы зерттеулер пайда болды, саяси жүйелерге құрылымдық-функционалдық талдау қолданылды. Нәтижесінде саяси жүйенің "бейімделу", "сақтау", "өзгерту" сияқты санаттарына тағы бір санатты – "саяси құрылымдардың өзара әрекеттесуі"қосу қажеттілігі анықталды.

Осы жаңа көзқарасқа сүйене отырып, әртүрлі саяси жүйелерді салыстырмалы түрде зерттеген американдық саясаттанушылар г.Алмонд пен Д. Пауэлл саяси жүйені тек мемлекеттік органдар ғана емес, сонымен бірге қоғамның барлық саяси құрылымдары жүзеге асыратын "рөлдер мен олардың өзара әрекеттесуінің жиынтығы" деп анықтады. Осылайша, құрылым - өзара байланысты рөлдердің жиынтығы.

Г. Алмонд пен Д. Пауэлл саяси жүйе функциялардың үш тобын жүзеге асыруы керек деп тапты:

- сыртқы ортамен өзара әрекеттесу;

- саяси сала ішіндегі өзара іс-қимыл;

- жүйені сақтау және бейімдеу.

Дойчтың Теориясы. Дамыған индустриалды елдердің ақпараттық технологияларға көшуі, компьютерлік техниканың жаппай және кең таралуы саяси жүйелерді зерттеуде механикалық модельдерді қолдануға мүмкіндік берді. Кибернетика машина мен адамның мінез-құлқының ұқсастығын анықтады:

- барлық өзін-өзі реттеу жүйелері келіп түскен ақпаратқа дербес жауап береді;