Пәннің мақсаты мен міндеттері.Тоңазытқыш техникасы мен технологиясының дамуына тарихи шолу

                                            №1  ДӘРІС

Кіріспе:Пәннің мақсаты мен міндеттері.Тоңазытқыш техникасы мен технологиясының дамуына тарихи шолу.

Жоспар: 1) Пәннің мақсаты мен міндеттірі «Тоңазытқыш техникасы»

                2) Тоңазытқыш техникасының даму тарихы

 Жалпы ақпарат: Тез бұзылатын өнімдерді өндірудің технологиялық процесстердің маңызды бөлігінің бірі сақтау, тасымалдау және сату.Олардың бәрі жасанды суықта сақтауға байланысты.

         Ауыл  шаруашылық өнімдерінің кем дегенде 40%  зақымдануынан алдын алу мақсатында суықта өнделуі тиіс.Суықта өңдеу тек агроөнеркәсіптік,көлік және сауда салаларында ғана емес,химия, тау-кен өнеркәсібі, құрылыс, мұнай, тоқыма, медецина, спорт және тағы басқа салаларында кеңінен таралған.

     «Тоңазытқыш техникасы» курсы барысында өнімді сақтауға және технологиялық мақсаттар үшін төмен температураны алу және пайдалану мәселелері зерттеледі.
    Курстық зерттеу барысында қойылған мақсаттар әртүрлі: ол тоңазытқыш машиналардың жекелеген элементтерінде және жасанды суық алуға арналған қондырғыларда кездесетін процестерді зерттейді.

      Технологиялық процесстердің ең маңыздысы- наубайхана, макорон және кондитерлік өнеркәсіпте тиісті жылу тиімді пайдалану керек, сол себепті өнімнің салқындығына оның мұздатуына байланысты  салқындату және тоңазыту әдісі дұрыс анықталуы тиіс.

    Өндірістегі жоспарлардың тура орындалуы, сақтау,талдау, тасымалдау және өнімдерді өндіру процесті барлық параметрлерге сай орындалуының бәрі, оның қажет кесінде температураның, ылғалдылық және басқа да принцептерін қадағалауында.

        Тоңазытқыш техникасының тарихи дамуы.Табиғи салқындық  адамдармен баяғыдан қолдануылда.Ең алдымен салқындықты тек азық-түлік сақтау мақсатында қолданған,суықтың көзідері мұз, қар, суық су болатын.Кейінірек 0°С төмен температураны алу үшін тұз қосылған қоспалар қолданылды.

       Ең алғашқы тоңазыту машинасы 1844ж Лондонда эфир майымен жұмыс жасалды. Ал,  1872ж ағылшын Боил аммиакты тоңазыту машинасын ойлап тапқанымен, көп қолданысқа енген жоқ.

      Тоңазыту машиналарды 19ғ  80-і жылдарында кенінен қолданысқа түсе бастады, ең алдымен салқындату, ет өнімдерін ұзақ сақталу және басқа жерлерге жөңелту мақсатында мұздатылды.Сол уақытта тоңазытқаш машиналары сыра өндірісінде, кондитерлік фабрикаларда немесе басқада қоғамдық тамақтану кәсіпорындарында қолданыла бастадың.

        Ресейде жасанды тоңазыту кең ауқымды тек 1920ж ала бастады. Қазіргі таңда  тоңазытқыш машиналары тамақ өнеркәсібінде, ауылшаруашылығында және саудада кеңінен қолданылады.

      Темір жол, су, автомобиль көлігі, қоғамдық тамақтану мекемелері мен азық-түлік тауарларын сатуды одан әрі енгізу көзделіп отыр. Өңдеу өнеркәсібі суықтың негізгі тұтынушысы болып табылады. Дүниеде тамақ өнімдерінің 20-25% жоғалуы суықтың жеткіліксіз болуына байланысты.

                     Пайдаланған әдебиеттер:

                                                    №2 Дәріс

         Табиғи және жасанды салқындату.Төмен температураны алу үшін физиқалық негіз

Жоспар: 1) Табиғи және жасанды салқындату

                2)Төмен температураны алу үшін физикалық негіз.

Табиғи және жасанды салқындату.Салқындату-бұл дене температурасының төмендеу процессі.Салқындату табиғи немесе жасанды тұрде болады.

     Табиғи салқындауға  2 дене қатысады: салқындатылған дене,жылу қабылдағыш.Табиғи түрде мұздату үшін, мұздатудың кез келген түрін пайдалануға болады,бірак дененің температурасынан төмен болуы тиіс.

      Жасанды  жылуда 3 жәнеде оданда көп денелер қатысады: суытылатын дене, жылу қабылдағыш, хологент- жылуды бір денеден басқа жұмыс жасап тұрған денеге өткізу. Жасанды салқындату үшін, салқындатылған денеден жылу жіберілетін және басқа суық дене арқылы қабылданатын жағдайлар жасалады.

       Төмен температураны алу үшін физалық негіздер. Төмен температураны алу үшін әртүрлі химиялық процесстер мен құбылыстар:

1. Қайнау және булану процессі
2. Балқу немесе еру
3. Сублимация
4. Газдардың адиабатты кеңеюі
5. Термоэлектрлі құбылыс

 Кейбір заттардың қайнауда немесе буланудағы фазалық артықшылығы,сублимацияның төмен температурада белгілі бір  жулулықтың жутылуы. Дене қатты кұйден суық куйге ауысқанда,ол тараптан сырттан қабылданған жылу молекулалық байланыс күштерін әлсіретіп, материал молекулалары арасындағы байланыстарды өзгертуге жұмсалады.Дене сұйық куйден газ тәріздес куйге ауысқан кезде сұйықтық денесінің молекулалық адгезиясы мен оның кеңеюінің күштерін жеңу ушін жылу жұмсалады.