Инновациялық қызмет инфрақұрылымы

10 Дәріс. Инновациялық қызмет инфрақұрылымы.

Дәріс сұрақтары:

1. Инновациялық инфрақұрылым құрылымы мен функциялары.
2. Инновацияның қаржылық инфрақұрылымы.
3. Қазақстанда Бағдарламаларды іске асырудағы қаржы даму институттары.

1. Инновациялық инфрақұрылым, оның құрылымы мен

функциялары.

Мемлекеттік инновациялық саясаттың маңызды құрамдас бөліктерінің бірі мемлекеттік, ғылыми және өнеркәсіптік сала арасындағы кооперация үшін жағдай жасайтын оңтайлы ортаны қамтамасыз ететін инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру; жоғары технологиялық өнімді әзірлеуге жеке капиталды тарту; инновациялық тәуекелді ынталандыру болып табылады.

"Инфрақұрылым" терминінің өзі 1940 жылдардың аяғында әскери лексиконнан экономикаға көшті, онда ол қарулы күштерге қызмет ететін тұрақты көмекші құрылымдардың жиынтығын білдірді. Кең мағынада инфрақұрылым деп экономиканың дербес саласы түсініледі. Инфрақұрылым салаларының ерекшелігі-олар материалдық өнімдерді емес, қызметтерді өндіреді. Оның негізгі қызметі-экономикалық субъектілерді де, жалпы ұлттық экономиканы да басқарудың сыртқы жағдайларын қалыптастыру.

"Инфрақұрылым"ұғымының әртүрлі түсіндірмелері бар.

Инфрақұрылым (лат. infra-төменде, астында және structure - құрылымы, орналасқан жері) - экономиканың кез келген түрінің жұмыс істеуі, материалдық өндіріс процесі және халықтың күнделікті өмірін қамтамасыз ету үшін қажетті ұйымдық-экономикалық, әлеуметтік, құқықтық жағдайлардың, сондай-ақ құрылыстардың, ғимараттардың, жүйелер мен қызметтердің жиынтығы.

Бұл жағдайлар өндіріске қызмет көрсететін салалар мен шаруашылық салаларының кешенімен, өндірістік кәсіпорындардың тиімді жұмыс істеуін, материалдық және қаржылық ресурстардың кедергісіз өтуін, өнімнің өндірушіден тұтынушыға өтуін қамтамасыз ететін мекемелер мен ұйымдар жүйесімен жасалады.

Инфрақұрылым - өсімін молайту жағдайларын қамтамасыз ететін өндірістік және өндірістік емес салалар кешені: жолдар, байланыс, көлік, білім беру, денсаулық сақтау.

Инфрақұрылым - бұл субъективтілігі мен әртүрлілігіне қарамастан, осы қатынастарды біртұтас тұтастыққа байланыстыратын материалдық ресурстар мен іскерлік қатынастардың қозғалысына делдал болатын ұйымдық-құқықтық формалардың жиынтығы.

Өңірдің инфрақұрылымы-ұйымның жұмыс істеуі үшін жағдай жасауға және оның қызметінің тиімділігіне әсер етуге арналған осы өңірдің салаларының жиынтығы. Мұнда ұйым дегеніміз-нарықтардағы бірлескен қызметі үшін адамдарды біріктіру формасы.

Инфрақұрылым-әртүрлі ресурстардың (тауарлық, шикізаттық, қаржылық, еңбек, ақпараттық) еркін алмасуын және толып кетуін қамтамасыз ететін және тұтастай алғанда материалдық өндіріс жүйесінің және оның жекелеген бөліктерінің тиімді қызметіне жәрдемдесетін мамандандырылған ұйымдық- экономикалық жүйе.

Инфрақұрылым элементтері нарықтық қатынастардың табиғи және объективті туындысы болып табылады, олардың мәні осы қатынастардың дамуы мен жақсаруына байланысты артады. Тауар нарығының инфрақұрылымы өндірушілер мен тұтынушылар, сұраныс пен ұсыныс арасындағы өзара әрекеттесуге ықпал етеді. Елдің бүкіл экономикасының жұмыс істеу тиімділігі осы механизмнің қаншалықты айқын екендігіне байланысты.

Кеңейтілген түрде инфрақұрылымның келесі түрлерін ажыратуға болады:

1. Өндірістік. Бұл өндіріс процестеріне тікелей жағдай жасайтын салалар кешені. Негізгі элементтер-жүк көлігі, көтерме сауда, қойма, электр, газ, сумен жабдықтау, байланыс, іскерлік қызметтер (инжиниринг, лизинг, жалдау және т.б.).
2. Әлеуметтік. Бұл жұмыс күшін көбейтуге байланысты салалар кешені. Негізгі элементтер Денсаулық сақтау, білім беру, жолаушылар көлігі, бөлшек сауда, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және т. б.
3. Институционалдық. Бұл экономиканы макроэкономикалық реттеуді қамтамасыз ететін қызмет салаларының кешені. Негізгі элементтер экономикалық өмірдің нормалары мен ережелерін белгілейтін органдар, несиелік және қаржылық саланы ұйымдастыру және т. б.

Осылайша, Инфрақұрылым экономикалық механизмнің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Сондықтан, экономикалық саланың ажырамас бөлігі болып табылатын және өзінің ішкі ерекшелігі бар инновациялық салада типтік және спецификалық белгілері бар өзінің арнайы қолдау инфрақұрылымы болуы керек.

Инновациялық инфрақұрылым ұғымы-бұл жаңа білім мен инновациялар шығаратын, оларды жаңа өнімдер мен қызметтерге айналдыратын, олардың нарық жағдайында таралуы мен тұтынылуын қамтамасыз ететін инновациялық қызмет объектілері мен олардың арасындағы қатынастардың жиынтығы. Инновациялық инфрақұрылым ғылыми зерттеулер нәтижелері мен нарық, мемлекет және экономиканың кәсіпкерлік секторы арасындағы байланыстырушы буын болып табылады.