Құрғақ экстрак алу әдісімен шайдан кофеин бөліп алу

Қазақстан Республикасының Ғылым және Жоғары білім министрлігі Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды Университеті

Химия факультеті

Органикалық химия және полимерлер кафедрасы

Есеп беру

Құрғақ экстрак алу әдісімен шайдан кофеин бөліп алу.

Орындаған: ТФП-416 тобының студенті Көбей М.Қ.

Тексерген:Органикалық химия және полимерлер

кафедрасының оқытушысы Садвакасова Л.Е.

Қарағанды 2022

Алкалоидтар тобының препараттары

Алкалоидтар (сілті тәріздес) табиғи (өсімдіктекті) азотты негіздер болып табылады.

Пуриннің алкалоидты туындылары

Пурин

[pic 1]

2,6-дигидроксипурин

[pic 2]

Кофеин - ақ жібектей ине тәрізді кристалдар немесе ақ кристалды ұнтақ, иіссіз, дәмі ащы. Олар ауада эрозияға ұшырайды, қызған кезде олар сублимацияланады. Суда баяу ериді, ыстық суда және хлороформда еркін ериді, спиртте аз ериді, эфирде өте аз ериді.

[pic 3]

Теофиллин - ақ кристалды ұнтақ. Суда, спиртте және хлороформда аз ериді, ыстық суда еркін ериді, сұйылтылған қышқылдар мен сілтілерде ериді.

[pic 4]

Теобромин - ащы дәмі бар ақ кристалды ұнтақ. Суда, спиртте, эфирде және хлороформда өте аз ериді, ыстық суда аз ериді, сұйылтылған қышқылдар мен сілтілерде еркін ериді.

[pic 5]

       Кофеин өте әлсіз негіз, ол 9-позициядағы азоттың арқасында қышқылдармен тұрақсыз тұздар түзеді.

    Теобромин және теофиллин қышқылдық қасиеті басым амфотерлі қосылыстар.

[pic 6]

                            Кофеин

Алынуы .Бұл алкалоидтардың табиғи көздері шай жапырақтары, какао дәндері, кофе дәндері болып табылады. Қазіргі уақытта олар несеп қышқылынан синтетикалық жолмен алынады.

[pic 7]   Зерна кофе

[pic 8]Листья чая

Бобы какао[pic 9]

Тәжірибелік жұмысты орындаудың жалпылама схемасы

[pic 10][pic 11][pic 12][pic 13][pic 14][pic 15][pic 16][pic 17]

[pic 18][pic 19][pic 20][pic 21][pic 22][pic 23][pic 24][pic 25]

[pic 26][pic 27][pic 28]

[pic 29][pic 30][pic 31]

       [pic 32][pic 33][pic 34][pic 35][pic 36][pic 37][pic 38][pic 39][pic 40][pic 41]

[pic 42][pic 43][pic 44][pic 45]

[pic 46][pic 47][pic 48][pic 49]

[pic 50][pic 51]

[pic 52][pic 53][pic 54][pic 55][pic 56][pic 57]

[pic 58]

Тәжірибе барысы

[pic 59][pic 60]

1-сурет.Индикатор метилоранж-ортаны анықтау.

H2SO4 қосқанда-қою жасыл түс шықты.

2-сурет.Алынған қою ерітіндіні ыстық күйінде фильтрлеу.

[pic 61]  3-сурет.Хлороформ қосылған ерітінді

Хлороформ экстрагирлеу үшін қолданылды.

●Хлороформ(CHCl3)-эфир иісі,тәтті дәмі бар,түссіз,ұшқыш сұйықтық.Суда ерімейді,майлар,шайырларды жақсы ерітеді. p=1.483г/см3, Тқайнау-62ͦ С.

4-сурет.

[pic 62][pic 63] 

Хлороформды ерітіндіге NaOH бейтараптандырылу үшін қосылды.

Алынған бөлінді атмосфералық қысымда айдалды.Температура-62ͦС. Хлороформ аллонж арқылы қабылдағышқы келіп түседі,дөңгелек түпті колбада кофеин кристалдары түзіледі.