Сұйық дәрілік формалар: сипаттамасы, жіктелуі, дайындау технологиясы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢҢҢТҮҮСТІК ҚҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ

[pic 1]

Тақырыбы: Сұйық дәрілік формалар: сипаттамасы, жіктелуі, дайындау технологиясы

                                                                                        Орындаған: Аманбаева Бірғаным

                                                             Кіріспе

                                     Дәрілік шөптердің сипаттамасы

       Тақырыптың өзектілігі. Жыл сайын еліміздің тұрғындарына медициналық қызмет көрсету жақсарып келеді. Медициналық мекемелер мен дәріхана желісін дамытумен қатар, халықты заманауи тиімді емдеу және алдын алу құралдарымен — дәрілік нысандармен жеткілікті мөлшерде қамтамасыз етуге арналған медицина өнеркәсібінің одан әрі өсуіне көп көңіл бөлінеді. Жабайы дәрілік өсімдіктер бірқатар дәрі-дәрмектердің бастапқы материалы болып табылады және көптеген жағдайларда арнайы өңдеусіз қолданылады. Әлемдік тәжірибеде химия-фармацевтика өнеркәсібі шығаратын дәрілік заттардың 40%-ы, ал біздің елімізде 45% - дан астамы өсімдік шикізатынан дайындалады, ал жүрек-қан тамырлары ауруларының, бауыр ауруларының, Асқазан-ішек жолдарының алдын алу және емдеу үшін қолданылатын препараттардың ішінде төрттен үш бөлігі дәрілік өсімдіктерден өндіріледі. Дәрілік-өсімдік шикізатының көптеген түрлері сыртқы нарықта шексіз сұранысқа ие. Жақында біздің замандастарымыздың санасында дәрілік өсімдіктер ежелгі дәуірдің қалдықтарымен байланысты болды. Шынында да, біздің ғылыми-техникалық революция дәуірін адамзат бұрын соқыр сеніммен керемет емделуді күткен кептірілген шөптермен біріктіру қиын. Көптеген дәрілік өсімдіктер ғасырлар бойы өтіп, ондаған ұрпаққа денсаулық сыйлады. Олар заманауи медицинаға мықтап кірді және әлі де науқастарды нысанаға алуды жалғастыруда. Ежелгі уақытта эмпирикалық түрде қалыптасқан өсімдіктердің емдік қасиеттері қазіргі медицинада ғылыми негіздеме табады.

      Қазіргі уақытта ескі және жаңа дәрілік өсімдіктерді зерттеу саласында ғылыми зерттеулер жүргізілуде. Химияның болашағы қаншалықты жарқын болса да, зертханаларымыз бен зауыттарымыздан қандай ғажайыптар күтсек те, ормандарымыз бен егістіктеріміздің қарапайым шөптері адамзатқа ұзақ уақыт қызмет етеді.

     Дәрілік өсімдіктердің белсенді заттары. Қазіргі заманғы түсініктерге сәйкес, дәрілік шөп - бұл белсенді заттар мен басқа да қайталама метаболиттерді, ақуыздарды, эфир майларын, хлорофиллді, микроэлементтерді, бейорганикалық тұздарды, витаминдерді және т.б. қамтитын тұтас биогенетикалық кешен.

     Дәрілік өсімдіктер құрамында көптеген биологиялық әсерлі заттар болады. Осы өсімдіктерді емдік мақсатта пайдаланғанда сол заттар адам организміне еніп, әртүрлі физиологиялық өзгерістер туғызады. өсімдіктердің дәрілік қасиеті осы биологиялық әсерлі заттардың түрлері мен мөлшеріне байланысты. Дәрілік өсімдіктер құрамындағы биологиялық әсерлі заттардың тобына алкалоиттер, гликозидтер, эфир майлары, сапониндер, илік заттар, витаминдер, органикалық қышқылдар тағы басқа да көптеген заттар кіреді.

     Алкалоидтар – табиғаттағы күрделі азотты заттар. Бұлар өсімдіктерде тұздар немесе олардың негізгі түрінде болады. Бұл заттың аты араб сөзі “алкали” — сілті және грек сөзі “ейдос” – сияқты деген екі сөзден тұрады. Бірінші рет алкалоид көкнәрден алынып, гректің ұйқы құдайы Морфейдің құрметіне морфи деп аталған. Содан кейін әртүрлі өсімдіктерден стрехнин, бруцин, никотин, атропин, хинин сияқты өте әсерлі алкалоидтар алына бастаған. Алколоидтардың фармакологиялық касиеттері алуан түрлі және әсерлі. Сондықтан болу керек, алколоидты препараттар мен емдеу көбіне нәтижелі аяқталды. Елімізде өсетін көптеген өсімдіктерден алынатын алколоид мөлшері өсімдіктер өсетін жердің табиғат жағдайына, оларды жинау мен кептіру мерзіміне байланысты. Өсімдіктердегі алкалоидтар мөлшері 2-3