Дәрілік заттар және дәрілік формалар. Дәрілік заттармен жұмыс жасау

Клиникалық кіріспе №2

Дәрілік заттар және дәрілік формалар. Дәрілік заттармен жұмыс жасау.

Дәрі-дәрмекпен емдеу - емдеу процессінің басты бөлігі,ол адам организмін жақсарту,аурудың алдын алу және ауырсынуды басу үшін қолданылады.

Дәрілік заттар – биологиялық технологияны профилактика, диагностика, ауруды емдеу үшін қолданылатын, қаннан, қан плазмасынан, сонымен қатар жануар немесе өсімдік кездемелерінен, микроорганизмдерден, минералдардан алынатын заттар.

Дәрілік форма – ол көмекші және технологиялық операцияға сәйкес материалды форма. Биоформация дәрілік форманың ғылыми түсіндірмесін берген. Ол дәрі-дәрмек дұрыс әсерін тигізетін және клиникаларға керекті дәрілік формалар. Қазіргі таңда дәрілік заттардың рационалды тағайындауы оның ғылыми дәрілік формасына сәйкес болу керек.

1. А тізімі-улы және есірткі заттар.

2. В тізімі - күшті препараттар.

Қазіргі кезде дәрілік формалардың классификациясының төрт түрін қолданады: агрегаттық күйі бойынша, қолдану тәсіліне немесе дозалау әдісіне байланысты, ағзаға енгізу тәсіліне байланысты, дисперсологиялық.

Агрегаттық күйіне байланысты жұмсақ, сұйық, қатты және газ тәрізді.

Қатты дәрілік формалардың классификациясы:

•        Таблеткалар

Таблеткалар (лат. Tabulettae) — бір немесе бірнеше ұсақталған затардан тұратын, сусымалы қасиетке ие, ішкі және сыртқы қолдануға арналған қатты дәрілік форма.

•        Драже

Мөлшері бұршақтан шиенің көлеміне дейінгі кез келген шағын домалақ кәмпиттер;

дәрі-дәрмектің жағымсыз дәмін жұмсарту үшін бір қабат қант не шоколад жағылған дәрі кесектері.

•        Гранулалар

•        Ұнтақтар

Ұнтақ — фармакология өндірісі шығаратын, бір немесе бірнеше ұсақталған заттардан тұратын дәрілік қалыптар. Ұнтақтарды ішуге де, сырттай теріге себуге де болады.

•        Жинақтар

Жинақтар (Species) - кесілген және ірі ұсақталған емдік өсімдік шикізаттарының қоспасы болып табылады (құрамында күшті әсер беретін заттар бар өсімдіктерді қоспағанда), оларға кейде тұздарды, эфир майларын немесе өзге заттарды қосады. Латын тілінен аударғанда «жинақ» сөзі «тұқым», «түр» дегенді білдіреді (емдік өсімдіктердің белгілі түрі немесе әр түрлерінің қоспасы).

•        Спансулдар

•        Дәрілік карандаштар

Бұлардың ерекшелігі нақты мөлшерде болады, тасымалдауға ыңғайлы.

Жұмсақ дәрілік формалардың классификациясы:

    Свечалар ерекшелігі – негізі қатты күйде , бірақ дене темпиратурасында еріп кетеді, яғни жұмсарады.

•        Жақпамайлар

жақпа май негізінде біртегіс таралған, бір немесе бірнеше дәрілік заттардан тұратын, тұтқыр консистенциялы жұмсақ мөлшерленбеген дәрілік форма.

•        Пластыри

•        Суппозиториялар

•        Пилюли

Сұйық дәрілік формалар:

•        Ерітінділер

•        Суспензиялар

•        Эмульсиялар

•        Тұнбалар

•        Линиметтер

•        Дәрілік сироптар

•        Экстракттар

Сұйық түрі – микстуралар, ерітінділер, тамшылар. ұйық дәрілік формула – ол ерітіндідегі еріткіштердің қосылыстары. Олар өсімдік материалынан алынады. Сұйық дәрілік формула дәріханаларда жасалатын 60% дәрі-дәрмектерін құрайды.

 Сұйық дәрі-дәрмектердің қатты дәрілерден айырмашылығы – организм жеңіл қабылдайды, оңай реакцияға түседі. Сонымен қатар өзіндік кемшілігі – тасымалдауға қолайсыз және сақталу мерзімі төмен.

Сұйық дәрілік формуладың артықшылығы мен кемшілігі.

Сұйық дәрілік формула басқа дәрілік формулаға қарағанда кең қолданылады:

1) Белгілі технологиялық әдіс қолдана отырып, агрегаттық күйдегі дәрілік затты ерітіндіде ерітіп оның ағзаға емдік қасиетін арттырады;

2) Сұйық дәрілік формула өзінің әр түрлі қосылыстарымен және қолдану тәсілдерімен ерекшеленеді;

3) Сұйық дәрілік формуладың қосылысында кейбір дәрілік затратда қоздыратын әрекеттін аз болуы (бромидтар, йодидтар және т.б.);

4) Мұндай дәрілік формула қолдануға өте ыңғайлы және жеңіл;