Мектеп химия курсында зертханалық жұмыстардың маңыздылығы

Кіріспе

Шешілетін ғылыми мәселенің қазіргі жағдайын бағалау. Қазіргі кезде бүкіл дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында Қазақстанда білімнің жаңа жүйесі құрылуда. Бұл үдеріс педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үдерісіне нақты өзгерістер енгізумен қатар елімізде болып жатқан түрлі бағыттағы білім беру қызметіне  жаңаша қарауды, қол жеткен табыстарды сын көзбен бағалай отырып саралауды, жастардың шығармашылық әлеуетін дамытуды, мұғалім іс-әрекетін жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді.

2014 жылғы Қазақстан жолы – 2050. Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ атты Жолдауында Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев атап көрсеткендей, еліміздің  2050 жылға дейін дамуының жаңа саяси бағдары бойынша басты мақсаты – Қазақстанның ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылуы. Елбасымыз өз сөзінде ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді және денсаулығы мықты азаматтар дей келе, ұлттық білім берудің барлық  буынының сапасын жақсартуда бізді ауқымды жұмыс күтіп тұрғанын атап өтті. [1]

Дидактикалық әдебиетте оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту, білімді түсінуін қалыптастырудың шарттарының бірі ретінде көрсетілген. Б.Бенджаминадами мінездеменің өзгеруі мен бірқалыптылығы және білім беру мақсаттарын жүйелеуден, тәжірибелік жұмыстарды жасаудан көрінеді - деген болатын. Осы орайда, зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды оқушылар жүйелі түрде жасап отыруы қажет екенін бұл автор атап көрсетеді, сонда ғана олардың білімдері берік болады. [2]

Химияны оқыту әдістемесінде (С.Г.Шаповаленко, Ю.В.Ходаков, М.Я.Голобродько, В.Н.Давыдов, Н.А.Титов, П.А.Оржековский) оқушылардың шығармашылық қызмет тәжірибесін қалыптастыруға арналған бірқатар зерттеулер бар. Бұл үшін негізгі құрал ретінде бейорганикалық химиядан зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды үш тілде жүргізу үрдісі қолданылады. Әдістемеде төмендегідей көзқарас кеңінен тараған: бейорганикалық химиядан зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды үш тілде жүргізу үрдісін жасау үшін ең қажетті шарт оқушылардың берік, өздері түсінген білімдерінің болуы (Р.Г.Иванова, А.Г. Иодко және т.б.). Елімізде мектеп оқушыларының зертханалық-тәжірибелік жұмыстарының  барысында шығармашылық іс-әрекетінің аспектісін зерттеген ғалымдар: С.Қ.Қалиев, С.Ұзақбаева, Қ.Ж.Қожахметова, І.Р. Халитова, Ш.Б.Құлманова, Р.Қ. Дүйсембінова және т.б. Алайда, оқушылардың білім сапасын арттыру үшін бейорганикалық химиядан зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды үш тілде жүргізу үрдісі бүгінгі күнге дейін зерттелген жоқ. Сонымен, дидакт ғалымдарының атап көрсеткеніндей мынадай қарама-қайшылық туындайды:

• білімді түсінуі үшін бейорганикалық химиядан зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды үш тілде жүргізу үрдісінің мүмкіндіктері мен осы мүмкіндіктерді жүзеге асыруға арналған химияны оқыту әдістемесінің теориясында зерттеулердің болмауы;
• мектеп оқушыларының бейорганикалық химиядан зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды үш тілде жүргізу үрдісі арқылыолардың шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың қажеттілігі мен оның теориялық тұрғыда негізделмеуі;
• оқушылардың зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды оқыту әдістемесін қалыптастыруда зертханалық-тәжірибелік жұмыстардың мүмкіндіктері мен және оның ғылыми-әдістемелік тұрғыда жеткілікті түрде қамтамасыз етілмегендігі арасында қарама-қайшылықтар кездеседі. [3]

Айтылғандарды қорытындылай келіп, қазіргі таңда туындап отырған қарама-қайшылықтар мен мәселелерді шешу зерттеу жұмысының тақырыбын Химия курсында зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды үш тілде жүргізу үрдісіндегі оқушылардың бейорганикалық химиядан химиялық білімдерін қалыптастыру деп анықтауымызға негіз болды.

Зерттеудің өзектілігі: Бұл зерттеудің басты мәселесі бейорганикалық химиядан зертханалық-тәжірибелік жұмыстарды үш тілде жүргізу үрдісі арқылы оқушылардың білім деңгейін жоғарылатуға ықпал ететін педагогикалық жағдайларды анықтау болады.