Заттардын тыfыздыfын аныктау

№1 Зертханалық жұмыс

ЗАТТАРДЫҢ ТЫҒЫЗДЫҒЫН АНЫҚТАУ

Жұмыстың мақсаты: Дененің сызықтық өлшемдерін және массасын өлшеу кезіндегі қолданылатын басты тәсілдермен танысу, берілген заттың тығыздығын анықтау, жіберілген қателікті бағалау.

Қажетті құрал-жабдықтар: Штангенциркуль, микрометр, таразы, стакан, әр түрлі пішіндегі қатты денелер, тазартылған су, май, глицерин.

Қысқаша теория

Тығыздық деп дененің массасының көлеміне қатынасын айтамыз. Жалпы жағдайда әр түрлі нүктелердегі тығыздық әр түрлі және массаның көлемге қатынасының туындысы арқылы анықталады:        

[pic 1].

Біртекті дененің тығыздығы оның массасының көлеміне қатынасы арқылы табылады.                    

[pic 2],                                                          (1)

Яғни, тығыздықты анықтау үшін дененің көлемі мен массасын өлшеу керек.

Дұрыс пішінді геометриялық денелердің көлемін өлшеу – дененің сызықтық өлшемдерін – ұзындығын, енін және  биіктігін өлшеу арқылы жүзеге асады.

Жаттығу №1.  Дұрыс геометриялық пішінді дененің тығыздығын анықтау

1. Микрометрді және штангенциркульді қолдану әдістерімен танысу.

2. Штангенциркульмен берілген қатты дененің қалыңдығын [pic 3], ұзындығы [pic 4] мен енін [pic 5] 5 рет өлшеу керек.

3. Дененің [pic 6] массасын анықтау.  

4. Кестеден [pic 7] Стьюдент коэфициентін  [pic 8] өлшеу саны мен берілген сенімділік аралығы [pic 9] үшін анықтау  керек.

5. Берілген [pic 10] сенімділік ықтималдығына сәйкес тікелей өлшеудің нәтижелерінің сенімділік аралықтарын есептеу.

6. Салыстармалық қателік пен сенімділік аралығын анықтау. Өлшеудің соңғы нәтижесін жазу.

7. Дене көлемін, көлемді анықтау барысындағы салыстырмалы ([pic 11])  және абсолют қателікті ([pic 12]) анықтау.

8. Өлшенген шамалардың орташа мәндері бойынша заттың тығыздығын есептеу, заттар тығыздығының анықтамалық кестесі  бойынша, пластина қандай материалдан жасалғанын анықтау.  Заттың тығыздығын есептеу барысындағы салыстырмалы ([pic 13])  және абсолют қателікті ([pic 14]) анықтау

9. Барлық алынған өлшемдерді 1-ші және 2-ші кестелерге енгізу.

1-кесте

2-кесте

...