Горизонтқа бұрыш жасай лақтырылған денелердің қозғалысы
Автор: madddd • Сентябрь 22, 2025 • Реферат • 1,990 Слов (8 Страниц) • 736 Просмотры
«Семей қаласы Шәкәрім атындағы университеті» КеАҚ
Реферат
Тақырыбы: Горизонтқа бұрыш жасай лақтырылған денелердің қозғалысы
Тексерген: Рахимбердина А.Т.
Орындаған: Серікбай М.С.
Семей қаласы 2024-2025 оқу жылы
Жоспары:
- Горизонталь лақтырылған дененің қозғалысы
- Горизонтқа бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы.
2.1Дененің ең жоғарғы көтерілу биіктігі
2.2Дененің жалпы ұшу уақыты
2.3Дененің ұшу қашықтығы.Траекториясы.
Горизонталь лақтырылған дененің қозғалысы. Биіктігі һ-қа тең үстелдің үстінде түзу сызық бойымен қозғалып бара жатқан кішкене темір шардың қозғалысын бақылайық. Ол алғашында өз инерциясымен үстелдің беткі бөлігінде түзу сызықты қозғалыс жасайды.
Шар үстелдің шетінен жерге жетіп келгенше екі қозғалысқа қатысады. Яғни алғашқы бағытта оның өз қозғалысын жалғастырып бара жатқанын және вертикаль бағытта қозғалып, төменге құлдилағанын көреміз. Кішкене шардың бұл қозғалысы бірер биіктіктен горизонталь лақтырылған дененің қозғалысына мысал бола алады. Бұл қозғалысты сипаттау үшін ХОИ координата жүйесін таңдап алып, [pic 1][pic 2]
оны лақтыру жүйесімен байланыстырамыз (1-сурет). Ауаның қарсылығы есепке алынбайтындай дәрежеде аз болғанда, дене горизонталь бағытта өзгермейтін жылдамдықпен бірқалыпты қозғалады. Сондықтан оның кез келген t уақыттан кейінгі горизонталь бағыттағы жылжуы немесе ұшу ұзақтығы төмендегідей анықталады:[pic 3]
(1.1)[pic 4]
Дене жылдамдығының х және у біліктердегі проекциялары төмендегідей өрнектеледі:
, (1.2)[pic 5][pic 6]
Ал вертикаль бағытта дене һ биіктіктен бастапқы жылдамдықсыз бірқалыпты үдемелі қозғалыс жасап, еркін түседі. Сондықтан да дененің кез келген t уақыттан кейінгі вертикаль бағыттағы күйі төмендегідей есептеледі:
(1.3) Горизонталь лақтырылған дененің ХОИ жазықтағы қозғалыс траекториясының теңдігі (1.1) және (1. 3) өрнектеріне орай төмендегідей болады:
[pic 7]
(1.4)[pic 8]
(1. 4) өрнек парабола теңдігін өрнектейді. Демек, горизонталь лақтырылған дене парабола сызығын бойлап қозғалады. h биіктіктен лақтырылған дененің ұшу уақыты
(1.5)[pic 9]
өрнегінің көмегімен анықталады. Ондай жағдайда дененің ұшу ұзақтығы
(1.6)[pic 10]
көрінісіне ие болады.
Горизонталь лақтырылған дене бір мезгілдің өзінде горизонталь бағытта бірқалыпты және вертикаль бағытта бірқалыпты үдемелі қозғалыс жасап, еркін түседі. Қозғалыстың соңындағы (t уақыт өткеннен кейін) горизонталь және вертикаль бағыттағы жылдамдықтар сәйкесінше және болады. Ондай жағдайда дененің жерге түсу жылдамдығы төмендегідей анықталады:[pic 11][pic 12]
(1.7)[pic 13]
немесе
(1.8)[pic 14]
Қисық сызық бойымен қозғалып бара жатқан дененің жылжуы оның басып өткен жолына тең болмайды. Сондай-ақ горизонталь лақтырылған дененің қозғалысы барысында жылдамдық векторының модулі мен бағыты үздіксіз өзгеріп тұрады.
Горизонтқа бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы. Көкжиекпен салыстырғанда бұрыш жасап лақтырылған дененің қозғалысын бақыласақ, оның алдымен горизонталь бағытта лақтырылған нүктесінен ұзақтап бара жатқанын және вертикаль бағытта көтеріліп бара жатқанын көреміз. Демек, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дене бір мезгілдің өзінде әрі горизонталь, әрі вертикаль бағыттар бойынша қозғалады екен. Дене горизонталь бағытта бірқалыпты қозғалады. Ол вертикаль бағытта ең жоғары биіктікке жеткенше бірқалыпты баяулайтын, сосын төмен қарай бірқалыпты үдемелі қозғалыс жасайды (2-сурет).[pic 15]
...