Ғылыми зерттеу

Ғылыми зерттеу

Ғылым білім жүйесі ретінде ғылыми зерттеулер процесінде құрылады және дамиды. Ғылыми зерттеу-бұл ғылыми қызметтің негізгі түрі (ғылымдағы қамтамасыз ету, енгізу және ұйымдастыру қызметімен қатар). Егер толығырақ болса, онда ғылыми зерттеу дегеніміз - объектіні оның құрылымының, пайда болуы мен дамуының заңдылықтарын анықтау, сонымен қатар адамдардың практикалық іс-әрекетінде білімді одан әрі пайдалану мақсатында зерттеуге бағытталған қызмет

Ғылыми зерттеу іргелі және қолданбалы болып ажыратылады

Іргелі зерттеулер-бұл табиғаттың, қоғамның және адамның даму заңдылықтары туралы білім алуға бағытталған теориялық және эксперименттік қызмет (мысалы, экономикалық шешімдер қабылдау жағдайында адам мінез-құлқының заңдылықтарын зерттеуді іргелі деп санауға болады).

Қолданбалы зерттеулер-бұл адамның практикалық қызметі саласында туындайтын қолданбалы мәселелерді шешу үшін білім алуға және пайдалануға бағытталған іс-әрекет.

Сонымен қатар, теориялық және эмпирикалық ғылыми зерттеулер ажыратылады. Олар зерттеу тақырыбының табиғаты бойынша да, қолданылатын әдістер бойынша да ерекшеленеді

Эмпирикалық зерттеу-бұл негізінен Зерттелетін объектідегі байланыстарды анықтауға бағытталған және бақылау мен эксперимент деректеріне негізделген фактологиялық зерттеу.

Теориялық зерттеу-зерттелетін объектілердегі байланыстардың мәнін түсіндіруге, құбылыстардың ішкі механизмін ашуға бағытталған зерттеу. Теориялық зерттеудің түпкі мақсаты-тұжырымдамалар мен теорияларды дамыту.

Ғылыми зерттеу кезеңдері

Ғылыми зерттеу ғалымнан әр түрлі жұмыстарды жүргізуді талап етеді: әдеби көздерді зерттеу, эксперименттер жүргізу, нәтижелерді жариялау және т. б. жұмыстың бұл түрлері жаңа ғылыми білімді қалыптастыру ережелеріне бағынатын белгілі бір кезеңдер тізбегін құрайды

[pic 1]

[pic 2]

Ғылыми зерттеудің тақырыбын, мәселелері мен мақсаттарын тұжырымдау

Ғылыми зерттеу-бұл зерттеушінің уақытты, зияткерлік және материалдық ресурстарын қажет ететін процесс. Келтірілген шығындардың орнын толтыру үшін алынған зерттеу нәтижесінің қоғамға пайда болуы тиіс (өндірістік кәсіпорындар, ғылыми орталар және т.б.).Зерттеу нәтижесінің әлеуметтік құндылығы оның жаңалығымен, сенімділігімен және пайдалылығымен анықталады. Бұл талаптар нарықтық қатынастар жағдайында өзін-өзі қаржыландыру қағидаттарында ғылыми зерттеулер жүргізу кезінде ерекше маңызды болады. Нәтиженің жаңалығы, сенімділігі және пайдалылығы ғылыми зерттеудің әр кезеңінде қалыптасады және күшейтіледі, бірақ олардың негізі бірінші кезеңде зерттеушіге ғылыми жұмыстың тақырыбы мен мақсатын ұтымды тұжырымдау міндеті қойылған кезде қойылады

Ғылыми-зерттеу жұмысының тақырыбы белгілі бір ғылыми бағытқа немесе ғылыми проблемаға жатқызылуы мүмкін. Ғылыми бағыт дегеніміз-ғылым, ғылым кешені немесе зерттеу жүргізілетін ғылыми мәселелер.

Ғылыми мәселе-бұл ғылымда бар білімге немесе қолданбалы әдістерге қайшы келетін, ғылыми зерттеулер арқылы шешуді талап ететін жаңа, диалектикалық тұрғыдан туындайтын күрделі теориялық немесе практикалық мәселелердің жиынтығы; ғылыми-зерттеу жұмысының тақырыптарының жиынтығы. Мәселе салалық, салааралық, жаһандық болуы мүмкін.

Ғылыми тақырып-бұл күрделі, шешуді қажет ететін міндет. Тақырыптар теориялық, практикалық және аралас болуы мүмкін.

Жұмыс тақырыбын дұрыс таңдау оның сәтті орындалуын қамтамасыз етеді деп саналады. Зерттеудің тақырыбы мен мақсатын қалыптастыру процесін толығырақ әр қадамдап қарастырайық

1-қадам. Зерттеу тақырыбын қалыптастыру

Тақырыптардың үш түрі бар: "бастамашыл" (зерттеуші өз бетінше тұжырымдаған), "тапсырысқа берілген" (мемлекеттік немесе жеке ұйымдар тапсырыс берген) және "ұжымдық", яғни белгілі бір ғылыми ұжым жұмыс істейтін проблемалар тақырыбын дамыту нәтижесінде пайда болады.