Деректерді қорғаудың криптографиялық әдістерін пайдалану
Автор: Sultan Makhatay • Сентябрь 29, 2025 • Контрольная работа • 2,446 Слов (10 Страниц) • 45 Просмотры
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СӘТБАЕВ УНИВЕРСИТЕТІ
Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар институты
«Киберқауіпсіздік, ақпараттарды өңдеу және сақтау» кафедрасы
[pic 1]
Зертханалық жұмыс № 1
Тақырыбы: Деректерді қорғаудың криптографиялық әдістерін
пайдалану
№ | Жұмысты орындау сапасы | Баға диапазоны | Орындалған % |
1 | Орындалған жоқ | 0% | |
2 | Орындалды | 0-50% | |
3 | Материялдық өзіндік жүйелендіру | 0-10% | |
4 | Талап етілген көлемде және көрсетілген мерзімде орындау | 0-5% | |
5 | Қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдалану | 0-5% | |
6 | Орындаған тапсырманың ерекшелігі | 0-10% | |
7 | СӨЖ-ді қорғау | 0-20% | |
Қорытынды: | 0-100% |
Оқытушы: ДосыбаевМ.М.
Студент:Махатай С .Ж.
Мамандығы: 6B06301
Тобы: Пн 14:20
Алматы 2025 ж
Жұмыстың мақсаты: Алмастыру және орын ауыстыру әдістеріне негізделген
қарапайым симметриялық криптографиялық шифрлармен танысу
Теориялық мәліметтер
Қолданылатын кілттің сипатына қарай криптографиялық әдістер екіге бөлінеді:
симметриялық: шифрлау мен дешифрлауда бірдей құпия кілт қолданылады;
асимметриялық: шифрлау мен дешифрлау үшін әртүрлі кілттер қолданылады, яғни
ашық кілт – шифрлау үшін, құпия кілт – дешифрлау үшін.
Симметриялық криптографиялық алгоритмдерге ең қарапайым шифрлау әдістері (алмастыру,
орын ауыстыру), ағындық және блоктық шифрлар жатады.
Симметриялық шифрлау
Алмастыру әдісі.
Цезарь шифры қарапайым алмастыру шифрларына жатады. Мәтінді шифрлау үшін әрбір әріп
алфавиттегі өзінен кейін белгілі бір позицияға жылжыған әріппен ауыстырылады. Бұл сан –
шифрдың кілті болып табылады. Алфавиттегі символдар циклдік түрде (дөңгелек бойынша)
жазылады. Хабарламаны дешифрлау кезінде әрбір әріп алфавитте өзінен бұрын тұрған әріпке,
шифрлау кезінде қолданылған кілтке сәйкес позицияға жылжытылып ауыстырылады.
Шифрлау формуласы:
Ci = (i + k) mod n, мұнда i – символдың нөмірі, k – кілт, n – алфавиттегі әріптердің саны.
Дешифрлау формуласы:
Ci = (i + n – k) mod n.
Қарапайым орын ауыстыру шифры.
Бұл криптографиялық түрлендірудің қарапайым әдісі. Бұл әдіспен шифрлау кезінде
алфавит әріптері емес, ашық мәтіннің әріптері орын ауыстырылады.
Мысалы, хабарлама 4 таңбадан тұратын топтарға (бос орындарды қоса) бөлінеді, және әр
топтағы әріптер төмендегі ережеге сәйкес ауыстырылады:
[1 2 3 4 ]
[2 4 1 3]
Бұл жағдайда фраза:
ОСНОВЫ ЗАЩИТЫ ИНФОРМАЦИИ
мынадай түрде ұсынылады:
СООНЫЗВ ЩТАИ НЫИОМФРИАИ..
Орын ауыстыру қолданылған жағдайда әріптердің жұптары мен үштіктеріне арналған
жиілік кестелері стандартты әріптік комбинациялардың бар екенін көрсетеді. Бұл ашық мәтінді қайта құруға мүмкіндік береді, яғни осы комбинацияларды қайтадан біріктіретін орын ауыстыруларды іздеу арқылы. Демек, ашық мәтінді түрлендіруге пайдаланылған кілт
...