Әкімшілік актілер

Жоспар

Кіріспе

1. Әкімшілік актілердің түсінігі мен мәні

2. Әкімшілік актілердің түрлері

3. Әкімшілік актілердің қабылдану тәртібі

4. Әкімшілік актілердің заңдық күші және оны орындау

5. Әкімшілік актілердің күшін жою

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Әкімшілік актілер – мемлекеттік басқару жүйесінде маңызды рөл атқаратын құқықтық құжаттар. Олар мемлекеттік органдардың шешімдері мен әрекеттерін рәсімдеп, азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен міндеттерін анықтайды, сондай-ақ қоғамда құқықтық тәртіпті сақтау мен қамтамасыз етуге бағытталған. Әкімшілік актілердің заңдық күші бар, және оларды қабылдау, орындау мен бақылау жүйесі қатаң құқықтық талаптарға сай жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының құқықтық жүйесінде әкімшілік актілерді қалыптастыру мен реттеу қазіргі заманғы қоғамның дамуы мен басқару қажеттіліктеріне сай қалыптасты. Әкімшілік құқық саласында жүргізіліп жатқан реформалар, әсіресе соңғы жылдарда қабылданған заңнамалық өзгерістер, мемлекеттік басқару органдарының қызметін ашық әрі тиімді етуді көздейді. Осы тұрғыда әкімшілік актілерді зерттеу және олардың құқықтық аспектілерін түсіну ерекше маңызды.

Бұл рефераттың мақсаты – әкімшілік актілердің түсінігі мен мәнін, түрлерін, қабылдау тәртібін және олардың құқықтық мәртебесін зерттеу. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, әкімшілік актілерге қойылатын талаптар мен олардың заңдық күші мәселелерін қарастыру.

1. Әкімшілік актілердің түсінігі мен мәні

Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекс мемлекеттік органдардың ішкі әкімшілік рәсімдерін, әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыруға байланысты қатынастарды, сондай-ақ әкімшілік сот ісін жүргізу тәртібін реттейді. АРПК сәйкес әкімшілік орган мемлекеттік орган, жергілікті өзін-өзі басқару органы, мемлекеттік заңды тұлға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әкімшілік актіні қабылдау, әкімшілік әрекетті (әрекетсіздікті)жасау бойынша өкілеттіктер берілген өзге де ұйым болып табылады.

Әкімшілік акт-бұл қабылданған шешім:

• әкімшілік орган,
• Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген белгілі бір адамның немесе жеке белгілі бір адамдар тобының құқықтары мен міндеттерін іске асыратын жария-құқықтық қатынастардағы лауазымды адам;
• Егер әкімшілік рәсім өтініш негізінде қозғалған болса, Әкімшілік акт тек қана жазбаша (қағаз және (немесе) электрондық) нысанда қабылданады.

Әкімшілік актілердің мәні – бұл мемлекеттің атқарушы билік органдарының өз функцияларын орындау барысында шығарған құқықтық актілері арқылы басқару функцияларын жүзеге асыру. Әкімшілік актілер арқылы мемлекет пен азаматтар арасындағы құқықтық қатынастар реттеледі. Олар мемлекеттік органдардың қоғамдағы қарым-қатынасын басқаруға және бақылауға мүмкіндік береді.

Әкімшілік актілердің негізгі белгілері төмендегідей:

• Құқықтық сипаты – Әкімшілік актілер құқықтық актілер болып табылады, сондықтан олар заңға негізделген және құқықтық салдар тудыратын құжаттар.
• Құқықтық салдар – Әкімшілік актілер қабылданғаннан кейін азаматтар, ұйымдар немесе лауазымды тұлғалар үшін міндетті ережелер мен талаптар орнатады.
• Мемлекеттік органның актісі – Әкімшілік актілер тек мемлекеттік органдар немесе лауазымды тұлғалар тарапынан қабылданады.
• Заңды міндеттілік – Әкімшілік актілер орындауға міндетті болып табылады және оларды орындамау заңмен жазалануы мүмкін.

Әкімшілік акт тек жазбаша түрде ғана емес, сонымен қатар басқа формада да қабылдануы мүмкін (ауызша сөйлеу, жест немесе сигнал беру және т.б.). Өзіне қатысты Әкімшілік акт қабылданған адам әкімшілік актіні қабылдауға байланысты емес әкімшілік әрекетке (әрекетсіздікке) оған әкімшілік (сотқа дейінгі) тәртіппен шағымдануға құқылы. Шағым әкімшілік органға, әкімшілік актісі, әкімшілік әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағым жасалатын лауазымды адамға беріледі. Әкімшілік актіге, әкімшілік әрекетке (әрекетсіздікке) шағым әкімшілік органға, лауазымды адамға әкімшілік рәсімге қатысушыға әкімшілік актінің қабылданғаны немесе әкімшілік әрекеттің (әрекетсіздіктің) жасалғаны туралы белгілі болған күннен бастап үш айдан кешіктірілмей беріледі. Шағымды қарағаннан кейін шағымды қарайтын орган мынадай шешімдердің бірін шығарады: