Тыныс аурулары кезіндегі болатын кеуде қуысындағы патологиялық өлшем сырылдар, шулар, болатын өзгерістер

Батыс Қазақстан Жоғары медициналық колледжі

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Тыныс аурулары кезіндегі болатын кеуде қуысындағы патологиялық өлшем сырылдар, шулар, болатын өзгерістер

Орындаған: Максотова М.С

Топ: Мейіргер ісі – 21

Тексерген: Кенжина Н.К

2021 оқу жылы

Қазіргі түсініктерге сәйкес, дыбыс құбылыстары негізінен көмей мен трахеяда турбулентті ауа қозғалысы нәтижесінде пайда болады және өкпе тінінің күйіне, кеуде тірек-қимыл аппаратына байланысты стетоскоп орналасқан жерде кеудеге беріледі. Бұл дыбыстар тыныс алудың негізгі дыбыстарын құрайды. Негізгі респираторлық шу әрқашан болады және тыныс алу жүйесінің немесе кеуде мүшелерінің әртүрлі патологиясымен олардың сипаттамаларын өзгерте алады.

Сонымен қатар, әдетте патология болған жағдайда, тыныс алу жолдарының басқа бөліктерінде, сондай-ақ турбулентті ауа қозғалысының нәтижесінде дыбыстар пайда болуы мүмкін.

Бұл дыбыстар негізгі тыныс алу дыбыстарының фонында естіледі және сәйкесінше қосымша деп аталады. Қалыпты және патологиялық жағдайларда тыныс алудың көптеген түрлері болады.

Әр түрлі тыныс алу түрлерін ажыратудың негізгі критерийі - ингаляция мен дем шығару ұзақтығының айырмашылығы.

Тыныс алу топтары:

• негізгі тыныс алу шуы;
• қосымша тыныс алу шуы.

Везикулярлық тыныс сау өкпенің белгілі бір аймақтарында естіледі (кейбір елдерде бұл қалыпты деп аталады) Орыс әдебиетінде везикулярлық тыныс "тыныс алу кезінде альвеолалардың қабырғаларының ауытқуы және оларда ауаның болуы" деп түсіндіріледі. Бұл түсінік дыбыстың пайда болу механизмдеріне қайшы келеді. Дыбыс ауаның турбулентті қозғалысы нәтижесінде және ауа бір бағытта да, екінші бағытта да өтетін ауа жолдары арқылы қозғалғанда ғана пайда болады. Тыныс алу түтігінің саңылауларының бірі жабылған жағдайда (жабық кеңістіктің қалыптасуы) турбулентті қозғалыс жоғалады және дыбыс жоқ. Альвеолаларда жабық кеңістік пайда болады, онда ауаның қозғалысы минималды, іс жүзінде нөлге тең болуы керек, бұл деммен жұтылған ауа мен қан арасында және керісінше газ алмасу мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Ауа қозғалысы болмаған жерде дыбыс қалыптаса алмайтыны қисынды.

Везикулярлы тыныс алу кезінде дем шығару тыныс алудың 1/3 бөлігін құрайды немесе дем шығару мүлдем естілмейді, бұл тыныс алу тереңдігіне және кеуде құрылымдарының күйіне байланысты.

Қосымша тыныс алу шуының пайда болуының негізгі механизмдері:

• ауаның үлкен және орта тыныс жолдарын жабатын секрецияның жұқа қабаты арқылы өтетін қабықшалардың немесе сұйықтық көпіршіктерінің жарылуы(әдетте жедел және созылмалы бронхит кезінде байқалатын үлкен көпіршікті сырылдың пайда болу механизмі);
• интерстициальды ұлпада экссудаттың, плазманың жинақталуы немесе интерстицияның склерозы салдарынан бронхиолалардың қысылуына байланысты ауа қозғалысы кезінде ұсақ ауа жолдарының ішіндегі қысымды жылдам теңестіру (пневмония, өкпе ісінуі, фиброзды альвеолит және т. б. кезінде пайда болатын ылғалды ұсақ көпіршікті сырылдардың пайда болу механизмі);
• бронхтың тарылуы немесе шырышты қабықтың ісінуі нәтижесінде бронхтың тарылған люмені арқылы ауаның өтуі кезінде ұсақ ауа жолдарының қабырғаларының дірілдеуі (құрғақ ысқырықтың пайда болу механизмі бронх демікпесіне, обструктивті бронхитке және бронхтың бөтен денелеріне тән);
• кеуде қозғалысы кезінде фибринмен жабылған плевраның париетальды және висцеральды жапырақтары байланысқан кезде плевраның қабынған жапырақтарының үйкелісі (құрғақ плевритпен плевраның үйкеліс шуылы).

Сырылдар (rales) – патология кезінде трахеяда, бронхтарда және бронхиолдарда пайда болатын қосымша тыныс алу шулары. Қалыптастыру және дыбыстық қабылдау механизміне сәйкес ысылдау ылғалды және құрғақ болып бөлінеді. Сырылдар жергілікті болуы мүмкін, яғни жеке шектеулі аймақтың үстінен анықталуы мүмкін; шашыраңқы – бір немесе екі өкпенің бірнеше жеке бөліктерінде тыңдау, ал кең таралған – бірнеше лобтардың проекциясында кеуде қуысының кең бөліктерінде болу.