Тыныс алу жүйесі мүшелерінің дамуы

   СӨЖ

                  Морфорология және физиология кафедрасы    

                  Қарағанды медицина Университеті

[pic 1]

                                              ТАҚЫРЫБЫ: Тыныс алу жүйесі мүшелерінің дамуы.

                                              ҚАБЫЛДАҒАН: Роза Жанатовна

                                              Орындаған:Бижан Сабыржан Маралханұлы

                                              ТОП:2-004 ОМ

Тыныс алу жүйесі мүшелерінің дамуы.Тыныс алу жүйесі мүшелерінің құрылысының адам жасына байланысты ерекшеліктері.

Тыныс алу жүйесі мүшелерінің дамуы.

Жалпы ең алдымен тыныс алу жүйесіне тоқтала кетсем. Тыныс алу жүйесі тыныс алу және тыныс шығару қызметтерінен тұрады, яғни тыныс алу жүйесі сыртқы тыныс алу оттегі организмге сіңіріп көмірқышқыл газын шығару болып саналады. Мүшелердің қызметінің тіршілігін реттейді. Тыныс алу мүшелеріне мұрын қуысы, көмей, кеңірдек ,бронхлар , өкпе жатады . Өкпе тыныс алу жүйесінің негізгі мүшесі болып саналады . Өкпеде алвеолалар орналасқан. Алвеолаларда тыныс алу процессі жүреді.Ал енді дамуына келетін болсақ. ДАМУЫ: Адамзаттың даму кезеңінде яғни эмбриогенездің даму кезеңінің 3-4 аптасында дамитыны белгілі .Ол алдыңғы ішектің вентральды қабырғасының бұлтиюы түрінде пайда болады, оның дамуында перехордалы табақша қатысады. Негізінен тақ қап тәріздес эпителиалды өсіндінің жоғарғы бөлігінен көмей мен кеңірдек дамиды. Ал ол тақ қап тәрізді эпителиалды өсінде екі оң және сол өкпенің төменгі бөлігінен дамитын жүһұп бастамадан бастау алады. Негізінен даму сатысы Безді, Түтікшелі, Алвеолярлық саты болып 3 кезеңге бөлінеді. Безді саты : 8-нші аптада бронхтардың бастамасы дамиды. Ал 10-12 аптада бронхтардың қабырғасының қатпарлануы білініп цилиндрлік эпителиоциттер қаптайды. Бронх ағашы қалыптасады . Келесі саты бізде Түтікшелі саты : Бұл саты құрсақ ішілік дамудың 5-6 айында алвеолалардың дамуы жүреді.

Бұл кезде тек алвеолалардың дамуы ғана емес терминалды бронхтар мен респираторлық бронхиолалардың және де қылтамырлар мен нерв талшықтарының респираторылық бөлімінің торлауы қалыптасады. Келесі саты бізде альвеолярлық саты болып саналады. 6-7 айдан бастап туғанға диінгі кезде алвеола мен оның сыртын каптайтын алвеолярлық эпителий дамуы жүреді . Даму басрысында плевраның екі жапырақшасы , яғни париетальды және вицералды жапырақшалары спланхтомнан диферецияланады.

Мұрын қуысы қызметі:Ауа мұрын арқылы екі бөлікті-қалқалы мұрын қуысына түседі. Әрбір бөлікті-қалқада мұрын қуысының ішкі бетін ұлғайтатын үш мұрын қалқаны орналасқан. Ол эпителийлі қабықпен және көп қан тамырларымен жабылған.Тамырлармен аққан қан түскен ауаны дене температурасына дейін жылытады, ал сілемейлі қабық ауаны ылғалдайды және шаңтозаңдар мен микроорганизмдерді тұтып қалады.Тұтылған микроорганизмдерді лейкоциттер қорытады (фагоцитоз), қорытудан артылған шаң-тозаңдар эпителий түктері (кірпікшелер) арқылы сыртқа шығарылады. Мұрынқуысында жылытылған, ылғалданған және тазартылған ауа жұтқыншақ арқылы көмейге түседі.

Көмей қызметі:Көмей - іші қуыс түтік,қабырғалары сіңір, буын және бұлшықеттермен қосылған бірнеше шеміршек тұрады.Көмейге ас бөлшектері немесе басқа заттар түскенде, сондай-ақ қабыну процестерінде адам қатты жөтелгенде дем шығарылады. Бұл көмейдің тазартылуына әсер етіп, тыныстың төменгі бөлімдеріне зиянды заттардың енуіне кедергі келтіреді. Көмей ауаны жұтқыншақ арқылы кеңірдекке өткізеді.

Кеңірдек және бронхылар қызметі:Бронхиола мен альвеолаКеңірдек және бронхы ағашыКеңірдек - өңештің алдында орналасқан ұзындығы 9-13 см,диаметрі 15 мм. түтік. Ол кеңірдек қабырғасының қабысып қалуына кедергі келтіретін