Биологиялық мембраналық транспорт

[pic 1]«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ                             NSEO «KAZAKH-RUSSIAN MEDICAL

УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ                                                            UNIVERSITY»

                   БОӨЖ #9

Биологиялық мембраналық транспорт

Мамандық:Жалпы медицина

Курс:1

Топ:114А

Пән: Биологиялық химия

Орындаған:Абдрашид Т.

Тексерген:Қанағат Б.

Орындау форматы: Глоссарий

Aлматы,2021

• Б

Биологиялық мембрана - бұл жасуша бетінде немесе ядроның жасушаішілік бөлшектерінің бетінде, митохондрияда және т.б. орналасқан молекулалық мөлшердегі ақуыз-липидтік құрылым, биологиялық мембраналар тұздардың, қанттардың, амин қышқылдарының және басқа метаболизмдердің концентрациясын реттейді.

• Г

Гликолипидтер - бұл екі қабатты сыртқы бөлігінде болатын құрамында олигосахарид бар липидтердің молекулалары және олардың қант қалдықтары жасуша бетіне бағытталған. Гликолипидтер сыртқы бір қабатты липидті молекулалардың 5% құрайды және әр түрлі жасуша түрлерінде өте өзгереді.

• Ж

Жасуша мембранасы –тірі жасушаның протоплазмасын қоршап тұрған биологиялық мембрана.  Жасуша мембранасы жасуша мен оның қоршаған ортасы арасындағы зат алмасуды реттеуге қатысады.  Кейбір (өсімдік) жасушаларда жасушаның сыртқы қабығы, жасуша мембранасынан басқа, тағы бірнеше мембранадан тұрады.

• И

Интегралды мембраналық ақуыздар мембранаға мықтап енеді және оларды липидті ортадан тек жуғыш заттардың немесе полярлы емес еріткіштердің көмегімен шығаруға болады.

• К

Кальцийге тәуелді - конституциялық емес экзоцитоз, мысалы, химиялық синапстарда немесе макромолекулалық гормондар түзетін жасушаларда пайда болады. Бұл экзоцитоз, мысалы, нейротрансмиттерді босатуға қызмет етеді.

Кальцийге тәуелсіз - конституциялық экзоцитоз барлық эукариотты жасушаларда кездеседі. Бұл жасушадан тыс матрица құру және ақуыздарды сыртқы жасуша мембранасына жеткізу үшін қажетті процесс. Бұл жағдайда секреторлы көпіршіктер жасуша бетіне жеткізіліп, олар пайда болған кезде сыртқы мембранамен бірігеді.

Кэппинг - бұл мембрананың бір бөлімінде интегралды ақуыздардың жинақталуы.

• Л

Лецитиндер - күрделі липидтер тобы.  Тірі жасушаларда лецитиндер биологиялық мембраналардың бөлігі болып табылады.  Лецитин препараттары медицинада

 жалпы сергітетін құрал ретінде қолданылады.

Липосомалар - диаметрі 25 нм-ден 1 мкм-ге дейінгі фосфолипидтерден жасанды түрде дайындалған мембраналық көпіршіктер. Липосомалар биологиялық мембраналардың модельдері ретінде, сондай-ақ жасушаға әртүрлі заттарды енгізу үшін қолданылады (мысалы, гендер, дәрі-дәрмектер); соңғы жағдай мембраналық құрылымдардың (липосомаларды қоса алғанда) оңай қосылатындығына негізделген (фосфолипидтің екі қабаты есебінен).