Тяньшан қымыздығы (Rumex tianschanicus L.) тамырын экстракциялаудың технологиялық процесін жасау

БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Тяньшан қымыздығы (Rumex tianschanicus L.) тамырын экстракциялаудың технологиялық процесін жасау

Мамандығы 5В074800 «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы»

Орындаған: Шадкам Меhди

Ғылыми жетекші: Г.Т. Жумашева

Алматы. 2022

ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР:

ББҚ  – биологиялық белсенді қосылыстар

ТЖСХ – тиімділігі жоғары сұйық хроматография

ДСҚ – диазотталған сульфанил қышқылы (натрий карбонатының қаныққан ерітіндісінде)

АІЖ – асқазан-ішек жолдары

НҚ – нормативтік құжаттама

ДӨ – дәрілік өсімдік

ДП – дәрілік препарат

ДӨШ – дәрілік өсімдік шикізаты

ЖҚХ  – жұқа қабатты хроматография

УК – ультракүлгін спектрі

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ....................................................................................................................

I ӘДЕБИ ШОЛУ.......................................................................................................

1.1 Тяньшан қымыздығының жалпы сипаттамасы.................................................

1.2 Қымыздық тұқымының жалпы сипаттамасы.....................................................

1.3. Ботаникалық сипаттамасы, таралуы, химиялық құрамы, стандарттау және ғылыми медицинада Тяньшан қымыздығын қолдану............................................

II ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІЛЕРІ МЕН ӘДІСТЕРІ...................................................

2.1 Зерттеу объектілері..............................................................................................

2.2 Зерттеу әдістері....................................................................................................

2.3 Тяньшан қымыздығының тамырларын анатомиялық және морфологиялық зерттеу.........................................................................................................................

III ТЯНЬШАН ҚЫМЫЗДЫҒЫНЫҢ ЖАҢА ПРЕПАРАТТАРЫН ӘЗІРЛЕУ ПЕРСПЕКТИВАСЫНЫҢ НЕГІЗДЕМЕСІ......................................

3.1 Қазіргі фармацевтикалық нарықтағы өсімдік тектес лактериялардың ассортиментін талдау................................................................................................

3.2 Тяньшан қымыздығының тамырынан қалың сығынды алу технологиясын жасау және оны стандарттау.....................................................................................

3.3 Тяньшан қымыздығының тамырынан су және су-спирт сығындыларының

фармакологиялық қасиеттері мен уыттылығын зерттеу........................................

ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ....................................................

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Құрамында антрацен туындылары бар дәрілік өсімдік материалдары іш жүргізетін дәрілерді жасаумен айналысатын зерттеушілердің назарында болды және солай болып қала береді. Бұл қатарға дәстүрлі түрде сенна акутифолиі (Fabaceae тұқымдасы), іш жүргізетін шырғанақ (Rhámnus cathártica, Rhamnáceae тұқымдасы) және аз дәрежеде саусақ ревеньі (Rhéum palmátum, қарақұмық тұқымдасы – Polygonáceae) және Тяньшан қымыздығы (Rúmex tianschanicus  L.) жатады.

Дәрілік өсімдік препараттарының танымалдылығы фитопрепараттарға тән бірқатар артықшылықтармен түсіндіріледі, әсіресе созылмалы ауруларды емдеуде, оның ішінде асқазан-ішек патологиясын емдеуде және т.б. Қазіргі заманғы медицина мен фармация тұрғысынан әлеуеті ашық емес дәрілік өсімдіктердің бірі – Тяньшан қымыздығы.  Сонымен қатар, ғылыми фармация мен медицинада Тяньшан қымыздығын неғұрлым кең және ұтымды қолдануға кедергі келтіретін фактор химиялық құрамды жеткіліксіз зерттеуден және дәрілік өсімдік шикізатының (ДӨШ) сапасын объективті бағалауға негізделген тәсілдердің болмауынан басқа, «химиялық құрам – фармакологиялық белсенділік» тәуелділігі туралы толық емес мәліметтер, қолдануға қарама-қайшы көрсеткіштер және басқа да шешілмеген мәселелер болып табылады. Сондықтан, біздің ойымызша, зерттеудің перспективалы және басым бағыттары – бұл өсімдікті биологиялық белсенді қосылыстардың шикізат көзі ретінде терең зерттеу, стандарттау мәселелерін шешу, дәрілік заттарды алу үшін «Тяньшан қымыздығының тамыры» ұтымды пайдалануды негіздеу маңызды болып табылады.