Эритроциттердің органоидтық құрылымының ерекшеліктері

Қарағанды Медицина Университеті

Биохимия кафедрасы

Тақырыбы:

Тексерген: Мурзатаева А.М

Орындаған:Тлеугабыл Ә.Е

 Тобы: 2-024 ЖМ

Қарағанды 2020ж

1.Эритроциттердің органоидтық құрылымының ерекшеліктері.

Эритроциттер қанның қызыл элементтері болып саналады.Оның ерекшелігі:пішіні екі жағынан ойыс диск тәрізді.диам. 7 – 8 мкм.Формасы бірқалыпты емес,кейде өзгермелі болады,иілгіш және жазық,серпімді,созылмалы.Құрамында ядросы болмайды.60-65% cy,40% kaтты зат-оның ішінде:95 пайызын гемоглобин алса,қалғаның 5%-ын клеткалық зат алып жатыр. Эритроциттерде арнайы зат алмасу жүреді. Оларда органелл жоқ. Сыртқы мембрана, гемоглобин және бірқатар ферменттер бар,олардың кейбірі туралы сөз болды.

Эритроциттерде ядроның болмауына байланысты репликация және транскрипция жоқ,

эритроциттерде митохондрийдің болмауынан; - май қышқылдарының тотығуы, ЦТК, ДЦ, тотығу фосфорлануы әдісімен АТФ синтезі.

Гликогеннің синтезі мен ыдырауы және басқа да көптеген процестер жоқ

2. Эритроцит плазмалық мембранамен қоршалған, құрылымы жақсы зерттелген.Эритроциттердің цитоплазмалық мембранасы фосфолипидтен тұрады, ал ақуыздар немесе мембраналардың бетінде "жүзіп", немесе мембраналардың беріктігі мен тұтқырлығын қамтамасыз ете отырып, липидтер өтеді. Бір эритроцит мембранасының ауданы шамамен 140 мкм2.

Белоктардың үлесіне шамамен 49 %, липидтер – 44 %, көмірсулар -7% келеді. Көмірсулар ақуыздармен немесе липидтермен қоысылып, химиялық байланыс:гликопротеидтер мен гликолипидтер құрайды.

Эритроциттер мембранасының маңызды құрамдас бөліктері – 48% холестерин, 17-28% – фосфотидилхолин, 13-25% - сфингомиелин және басқа да фосфолипидтер бар липидтер.

Эритроциттердің фосфотидилхолин мембраналары нейтральді зарядқа ие, , Са2+ оң зарядталған каналдармен байланысқа түспей, эритроциттердің атромбогенділігін қамтамасыз етеді.Эритроциттер ағымдылық, икемділік сияқты қасиеттердің арқасында диаметрі ~ 3 мкм капиллярлар арқылы өтуге қабілетті.

Эритроцит мембранасының ақуыздары перифериялық және интегралды болып бөлінеді. Перифериялық ақуыздарға спектрин, анкирин, ақуыз 4.1 жатады. интегралды белоктардың тобына 3 фракциясы, сондай-ақ А, В, С, О гликофориндері кіреді. Эритроциттер құрамында 340 мембраналық және 250 еритін ақуыз бар.

Эритроциттердің иілгіштігі мембраналық ақуыздарды, әсіресе 4.1 жолақтағы ақуыздарды фосфорилизациялаумен байланысты.

Фракцияның ақуызы 4.2. - паллидин спектрин-актин-анкирин кешенін 3 фракциясымен байланыстыруды қамтамасыз етеді, трансглутаминазды протеиндер тобына жатады.

Эритроциттер мембранасының жиырылу ақуыздарының қатарына р-актин, тропомодулин, строматин және тропомиозин жатады.

Гликофориндер-эритроциттер мембранасының теріс зарядын анықтайтын, эритроциттерді бір-бірінен және тамырдың эндотелінен итеруге ықпал ететін интегралды белоктары.

Жоғарыда көрсетілгендей, эритроциттің мембранасы эритроциттік мембрананың сыртқы, орташа және ішкі қабаттарын қалыптастыратын ұйымдасқан липидтерді, ақуыздар мен көмірсуларды қамтитын күрделі кешен болып табылады.

3. Эритроцит энергетикасы анаэробты гликолизге негізделген. Қандағы барлық глюкозаның 10% - ға жуығы осы құрылымдармен тұтынылады және оның түсуі инсулиннің болуына байланысты емес, жеңілдетілген диффузия арқылы жүзеге асырылады. Эмбден-Мейергоф процесінде глюкоза субстратты фосфорлау жолымен АТФ түзілетін лактатқа дейін ыдырайды. Гликолиз метаболиттері келесі мақсаттарда қолданылады. Оның НАДН қалпына келтіру әлеуеттері қажет болған жағдайда метгемоглобин-редуктазамен метгемоглобинде темірді қалпына келтіру үшін қолданылады. Эритроциттердегі басқа ұлпаларға қарағанда метаболит ретінде көп 2,3—дифосфоглицерат (2,3-ДФГК) түзіледі, ол Hb-ның О2-ге маңызды тұқымдастығының модуляторы болып табылады.