Тірі әлем жүйесінде микроорганизмдердің орны

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірік университеті

Жаратылыстану факультеті

МӘНЖАЗБА

Тақырыбы: Тірі әлем жүйесінде микроорганизмдердің орны

Дайындаған: ОП 6В05102-биотехнология

Сүндетова Дильназ 1курс студенті

Тексерген: Микробиология оқытушысы

Калиева А.К

2022-2023ж

Мазмұны

Кіріспе……………………………………………………. 3

Микроорганизмдерге тән белгілер мен алуан түрлілігі................................................................................3

Негізгі бөлім.......................................................................4

1.1Прокариот және эукариот микроорганизмдер.....................4

1.2Прокариоттар мен эукариоттардың айырмашылықтары............................................................7

Қортынды............................................................................8

Пайдаланылған әдебиеттер...............................................9

Кіріспе

Микроорганизмдер – тек қана микроскоппен көруге болатын өте ұсақ организмдер. Бұларды алғаш рет ХVII ғасырда Голланд ғалымы А.В Левенгук ашқан. Микроорганизмдер арасында прокариодтар мен эукариодар тобына жататындары бар. Кейде микроорганизмдерге вирустарды да

жаткызады. Микроорганизмдерді зерттейтін ғылым саласы -

микробиология.Микроорганизмдердің басым көпшілігі бір клеткалы организмдер. Олар, көбінесе, карапайым бөліну аркылы тез көбейеді. Көп клеткалы организмдерге тән күрделі жынысты кебею процессі бұлардын көбінде болмайды. Микроорганизмдер физиологиялык жане

биохимиялык касиеттері жағынан әртурлі. Олардын кейбіреулері баска организмдер өніп-есе алмайтын ортада тіршілік етуге бейімделген.

Мысалы, 70 - 1050С ыстыкта, жоғары денгейдегі радиацияда жане концентрациясы өте күшті қышқылды немесе сілтілі орталарда, NaCI-дын жогары концентрациясында (25 - 30%), оттек жок жерде (анаэробты жағдайда) тіршілік ете алатын микроорганизмдер белгілі. Олар оте төмен температурада да, құрғакшылық ортада да көбейе алады. Кейбір бактериялар мен балдырлар өз клеткасына кажетті барлык заттарды синтездеу үшін CO2-ні пайдаланады, буларды автотрофтар деп атайды. Бұлардын ішіндегі кейбіреулері ( сүт қышқылы бактериялары және карапайымдылар) оздерінін дамуына кажетті есу факторларын, яғни дайын витаминдер, органикалык заттарды ездері синтездей алмайды. Мұндай микроорганизмдерді - ауксотрофтар деп атайды. Көптеген микроорганизмдер өте күрделі органикалық қосылыстарын (акуыздар, кемірсулар)ыдыратса,кейбіреуі адамдарды жене жануарларды уландыратын  (метанол, көміртотыты, күкіртсутек, нитриттер) заттарды пайдалана алады, ал кейбір түрлері табиғи емес косылыстарды ыдырата алады (ксенобиотиктер).

•Микроорганизмдер табиғатта - биосферадаты зат айналымына белсене катысады. Микроорганизмдер фотосинтез процесі кезінде түрлі косылыстардың минералдануына жагдай туғызып, атмосфераданы CO2 корынын болуын камтамасыз етеді, сондай ак топырак пен ayaғa бір қатар биогендік элементтерді кайтарады. Микроорганизмдер ауадагы молекуларык

азотты сіңіруге де (азотфиксация) белсене катысады. Тау жыныстары

мен топырак тузілу процесін ыдыратып, кейбір пайдалы казбалардың түзілуіне әсер етеді.

•Микроорганизмдердін практикалық маңызы зор. Олардын көпшілігі өнеркәсіптің әртүрлі саласында(мал азыктык белокты тузу, шарап жасау,

нан пісіру), адам шауашылығында (сурлем даярлауда, есімдіктерді биологиялык жолмен кортауда)кеңінен колданылады. Сондай-ақ Микроорганизмдер лас суларды тазартуда, жанар газ - метанды тузуде пайдаланылады. Микроорганизмдердің кейбір түрлері топырақты

құнарсыздандырып, көптеген адам шаруашылық өнімдерін бүлдіреді, металдардын коррозията ұшырауына ықпал етеді.Микроорганизмдер биологиянын көптеген мәселелерін шешуде маңызды зерттеу нысаны болып

саналады. Соның нәтижесінде көптеген биологиялык заңдылықтар ашылып, биотехнологияның негізі каланды.