Физиологияның заманауи аспектілері пәніне кіріспе

Тақырыбы: 1. Физиологияның заманауи аспектілері пәніне кіріспе

Тапсырмалар

1. Сұрақтарға жазбаша жауап:  И.М. Сеченовтың, И.П. Павловтың және А.А. Ухтомскийдің физиологиялық ғылымның дамуына қосқан үлесі.

Иван Михайлович Сеченов (1829-1905) - көрнекті орыс физиологы және физиологиялық ғылымның негізін қалаушылардың бірі. Оның осы салаға қосқан үлесі айтарлықтай болды және келесі аспектілерді қамтиды:

1.  Рефлексология: Сеченовтың негізгі үлестерінің бірі-оның 1863 жылы жарық көрген "Ми рефлекстері" атты еңбегі. Бұл жұмыста ол алдымен барлық психикалық процестер физиологиялық процестерге, атап айтқанда жүйке жасушаларының қозуына және жүйке талшықтары арқылы импульстардың берілуіне негізделген деген идеяны тұжырымдады. Бұл тұжырымдама жүйке жүйесінің физиологиясы мен психофизиологиясының дамуына негіз болды.

2.  Электрофизиология: Сеченов сонымен қатар мидың электрлік белсенділігін зерттеу үшін эксперименттер жүргізді. Ол жүйке тіндерінің электрлік қозғыштығын зерттей отырып, электрофизиология саласында маңызды жаңалықтар ашты.

3.  Функционалды анатомия: Сеченов мидың функционалды анатомиясын және оның қозғалыс, сезімталдық және қабылдау сияқты әртүрлі физиологиялық процестерді реттеудегі рөлін түсінуге бағытталған зерттеулер жүргізді.

4.  Әдістемелік тәсілдер: Сеченов өз жұмысында эксперименттік физиология мен ғылыми әдістерді белсенді қолданды, бұл осы саладағы кейінгі зерттеушілер үшін маңызды үлгі болды.

5.  Ғылыми мұра: Сеченовтың қосқан үлесі Ресейде де, одан тыс жерлерде де физиологиялық ғылымның дамуына айтарлықтай әсер етті. Оның идеялары мен әдістері нейрофизиология, Психология және медицина саласындағы Қосымша зерттеулерге негіз болды.

Александр Александрович Ухтомский (1875-1942) - көрнекті орыс физиологы және нейрофизиологы, оның зерттеулері физиологиялық ғылымның дамуына айтарлықтай үлес қосты. Оның осы салаға қосқан үлесін келесідей бөлуге болады:

1.  Доминант теориясы: Ухтомскийдің негізгі үлестерінің бірі оның 1924 жылы ұсынылған доминант теориясы болды. Бұл теорияға сәйкес, орталық жүйке жүйесі белгілі бір уақытта организмнің функционалды күйін анықтайтын "доминантты процесс" принципімен жұмыс істейді. Бұл тұжырымдама ағзаның функцияларын реттеуді және оның жағдайына әртүрлі факторлардың әсерін түсінудің маңызды теориялық негізіне айналды.

2.  Жүйке жүйесін зерттеу: Ухтомский жүйке жүйесінің нейрофизиологиясы мен физиологиясы бойынша кең зерттеулер жүргізді. Оның жұмысы Орталық және перифериялық жүйке жүйесінің жұмысын, жүйке импульстарының берілу механизмдерін және әртүрлі физиологиялық процестерді реттеуге арналған.

3.  Психофизиология: Ухтомский сонымен қатар физиологиялық процестер мен психикалық белсенділік арасындағы байланысты зерттей отырып, психофизиологияның дамуына айтарлықтай үлес қосты. Ол жүйке жүйесінің адамның психикалық функцияларына әсерін зерттеп, осы байланысты түсіндіретін бірқатар теориялық тұжырымдамалар жасады.

4.  Ғылыми мұра: Ухтомскийдің қосқан үлесі нейрофизиологияның, психофизиологияның және жалпы физиологияның дамуына айтарлықтай әсер етті. Оның идеялары мен әдістері көптеген кейінгі зерттеушілер үшін маңызды шабыт көзі болды және адам ағзасының жұмысы туралы ғылыми түсініктің кеңеюіне ықпал етті.

Иван Петрович Павлов (1849-1936) - көрнекті орыс физиологы және нейрофизиологы, оның шартты рефлексі мен ас қорытуы бойынша зерттеулері оған бүкіл әлемге танымал болды және физиологиялық ғылымның дамуына айтарлықтай үлес қосты.