Мойынның шел-май қабатының бас, кеуде және қолдың шел-май қабаттарымен байланысы

1. Мойынның шел-май қабатының бас, кеуде және қолдың шел-май қабаттарымен байланысы.

1. Spatium suprasternale

Екінші және үшінші фасция аралығында орналасқан. Онда клетчатка, алдыңғы қуыс венаның төменгі ұштары бар

сондай-ақ, веналар мен олардың,

кейде лимфа түйіндері орналасқан. Бұл кеңістік кеуде вырезкасынан жоғары орналасқан және биіктігі 2-3 см құрайды. Бүйір жағынан кеңістік тесік мөлшеріне дейін тарылады,

және сол арқылы кеуде-бұғана-емізік тәрізді бұлшықеттің артында орналасқан соқыр фасциалды

қаптармен (Грубер қалталары) байланысады.

1. Spatium previscerale

Мойын (гортань және трахея)  арасында орналасқан

Кеңірдектің деңгейінде қалқанша безінен төмен кеңірдекалды кеңістік

деп аталады (spatium pretracheale). Кеңірдекалды кеңістікте веналар-жұп емес қалқанша без өрімдері (plexus thyroideus impar) және төменгі қалқанша без тамырлар, кейде

(10%) және төменгі қалқаншабез  артерия (a. thyroidea ima). Төменде кеуде тұтқасы аймағында кеңірдекалды кеңістік алдыңғы көкірекаралықтан төртінші фасцияның париетальды жапырағының кеуденің артқы беткейінен трахеяның висцеральді жапырағына өткен жерінен пайда болған непрочный пердемен бөлінген. Бұл перде тамырлармен және лимфа тамырларымен қамтылған(пронизана). Сол арқылы бір кеңістік шелмайы екіншісімен байланысады.

1. Spatium retroviscerale

Артынан омыртқаалды фасция пластинкамен, ал алдыңғы-жұтқыншақпен және

өңешпен шектелген. Кеңістіктің алдыңғы бөлімі бастың шелмай кеңістіктермен байланысады

 (қанатты-төменгі жақ, тіл асты), ал артқы-жоғарғы

көкірекаралықпен. Бастан диафрагмаға дейін таралады. Бұл абсцесстің мойын омыртқасы денесінен кеуде қуысына түсу жолы.

1. Мойынның латеральды аймағының шелмай кеңістігі - мойын фасцияларының кеңірдекалды және омыртқаалды пластинкасының бүйір аралығында орналасқан.

Тамыр және бұлшықетаралық тесіктер бойынша хабарланады:

қолтық асты ойпаты мен бұғанаасты тамыр жүрісі бойынша (бұғанаасты артерия жүрісі бойынша) және (көктамыр жүрісі бойынша)

кеуде қуысы бар кеңістікпен (жоғарғы көкірекаралықпен);

бұғана артында -кеуде аймағының шелмай кеңістіктерімен; трапеция тәрізді бұлшықет асты кеңістікпен және кеуде-бұғана-емізік тәрізді бұлшықетпен.

1. Терең шелмай қабат-бесінші фасция астында бұғанааты тамырларды және нервтерді орайды, осы нерв өрімдері бойынша қолтықасты шұңқырдың тамырлы қынап шелмайымен байланысады.

1. Spatium vasoneurosum. Ішкі мойын үшбұрыштарының тамыр нерв будасының жан жағынан тар тесік болып өтеді. Оны тамыр қынабы шектейді. Тесік(щель) құрамында лимфа түйіндері, шелмай бар. Жоғарыда бас сүйек негізіне, ал төменнен алдыңғы көкірекаралыққа өтеді.
2. 1.Қалқанша безі мен қалқанша маңы безінің клиникалық анатомиясы.
3. Қалқанша безі мойынның  алдыңғы бөлімінің region infrahyoidea аймағында орналасқан.Екі бүйірлік бөліктерден және қылтадан тұрадыЕкі полюсін ажыратамыз: жоғарғы, төменгі. Жоғарғы полюсі қалқанша шеміршегіне жетеді,төменгі полюсы 5 немесе 6 трахеяның сақиналары деңгейінде, мойын ойысына 1,5-2 см жетпейді. Бүйір бөліктері көмей деңгейінде, қылта трахеяның 2-4 сақиналары деңгейінде орналасқан, сақинатәрізді шеміршекке байламмен  бекіген. Осы байлам арқылы жоғары трахеостомия кезінде , қылта жылжытып трахея сақиналарына доступ алынады.
4. Қалқанша безі екі дәнекер тінді қабықпен қапталған.Ішкі қабық немесе фиброзды капсула,бөлікаралық пердеге тарайды.Сыртқы фасциальды қабық,  мойынішілік висцеральды жапырақшадан  құралған,фиброзды капсуладан, құрамында нерв,қан тамыр тармақтары бар  борпылдақ клетчатка қабатымен бөлінген.
5. Синтопия:бездің бүйір бөліктерінің артқы-медиальды беткейлері көмейге,трахея,трахея-өңеш жүлгесіне, өңешке қарайды.Артқы бөліктері жалпы ұйқы артериясына,медиальды қайтпалы көмей нервіне қарайды.Сондықтан қалқанша безі ісініп, қайтпалы көмей нервін басып қалатын болса, дисфония орын алуы мүмкін. Алдынан төс-тіласты (m. sternohyoidei),төс-қалқанша(m.sternothyreoidei),жауырын-тіласты (m. omohyoidei) бұлшық еттері шектейді.
6. Қалқанша маңы безі:Қалқанша безінің бүйір бөліктерінің артқы-медиальды беткейінде,борпылдақ клетчаткада, фиброзды капсула және сыртқы фасциальды капсула арасында 2 қалқанша безінен орналасады.Жоғарғысы – сақина тәрізді шеміршектің төменгі шетінде, төменгі- қалқанша безінің бүйір бөлігінің төменгі 3/1 бөлігінде орнласады.
7. Қанмен қамтамасыз етілуі:Сыртқы ұйқы артериясының тармағы: екі жоғары қалқанша артериялары(аа. thyreoideae superiors) және Қалқанша мойын бағанынан тарайтын екі төменгі қалқанша артерияларымен қамтамасыз етіледі. Қалқанша артериялары бездік аттас  полюстеріне келіп,төменгі полюсте көмейдің қайтпалы нервімен айқасады. Иық-бас бағанынан немесе аорта доғасынан тарайтын, мойынтаққа бағытталатын төмендеген қалқанша артериясы бар  (a. thyreoidea ima).
8. Мойынтақта және одан төмен жатқан веналар- тақ қалқанша өрімін құрайды
9. (plexus venosus thyreoideus impar).Одан  шыққан төмен қалқанша венасы төмендегіш қалқанша венасына құйылады. Жоғары қалқанша венасы ішкі мойындырық венасына құйылады.Төменгі қалқанша веналар бездің алдыңғы қабырғасындағы венозды өрімнен, тақ қалқанша өрімнен құралып оң және сол иық-бас веналарына құяды.
10. Иннервация:Мойын өрімінің симпатикалық бағанымен, кезбе нерв
11. тармағы  , көмейдің жоғары және төменгі нервтерімен.
12. Лимфа:Негізгі  nodi lymphatici praetracheales et paratracheales, кейде   мойынның  терең түйіндеріне  жинайды.

2. Ішперденің клиникалық анатомиясы: каналдар, қалталар синустар.Үлкен және кіші шарбы.

Ішперде – іш қусының  ағзаларын жауып тұратын серозды қабық. Висцеральды органдарды жеке жек жапса және париетальды  толығымен жапса, болып бөлінеді.

Ағзаларды ішпердеге қатынасына қарай : интраперитонеальдытолығымен жапса , мезоперитонеальды үш жағынан жапса, экстраперитонеальды бір жағынан жапса .