Әл-Фараби философиясындағы бақытты адам концепциясы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ

«Ақпараттық технологиялар және энергетика» жоғары мектебі

[pic 1]

БАЯНДАМА

Пәні: Философия

Тақырыбы: «Әл-Фараби философиясындағы бақытты адам концепциясы»

Орындаған: Сабыр А.Е

Тобы: ИП-22-6кс1

Қабылдаған: Бименов Қ.Т 

Шымкент, 2023

Жоспар:

Кіріспе

ІІ.Негізгі бөлім

2.2 Әл-Фараби философиясындағы гуманистік бағыт

2.3 Әл-Фарабидің "Бақытқа апаратын жолды көрсету" трактаты

IIІ. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Бақыт мәселесі этикалық - философиялық ілімдердегі басты мәселелердің бірі болып қала береді. Бұл моральдық сананың ең тұрақты және сонымен бірге динамикалық көзқарастарының бірін құрайды. Бұл мәселені зерттеуге ежелгі дәуірден бастап бүгінгі күнге дейінгі барлық замандар мен халықтардың ойшылдары көп көңіл бөлді. Бұл Эпикур мен Диоген, Сократ пен Аристотель, Сенека мен Маркус Аврелий, Конфуций мен Лао Цзы, Л. Фейербах пен Ф.Ницше, Л. Н. Толстой және В. В. Розанов және басқалар. Бақыт идеясы – этикалық ой тарихындағы алғашқылардың бірі. Болгар философы Кирилл Нешев этикалық теорияның қалыптасуына серпін берген адам екенін көрсетеді.

Бақыт мәселесі адамзат тарихында зерттелгенімен, оны түсінудің әр жолы жаңа бұрыштары ашылады. Философия тарихының әр дәуірінің өзіндік "Бақыт манифесттері" бар. Сонымен қатар, алыс өткеннің ойшылдарының идеялары бізді тереңдігі мен өзіндік ерекшелігімен, қазіргі этикалық-философиялық ізденістермен үйлесімділігімен таң қалдырады.

Ортағасырлық араб - мұсылман философиясы мен шығыс аристотелизмінің көрнекті өкілі, энциклопедиялық ғалым Әбу Наср ибн Мұхаммед Әл-Фараби де бұл мәселені назардан тыс қалдырмады. Оның шығармашылығының зерттеушілері Әл-Фарабидің этикалық ойының дамуы басталады деп айтуға болатын негізгі мәселе - адамның сұлулық пен бақытқа жетуі, бүкіл Әлеммен үйлесімді өмір сүру мүмкіндігі.

Баяндаманың мақсаты - Әл-Фарабиді түсінудің ерекшеліктерін, бақыттың мәнін және оның философиялық трактаттарын талдау арқылы оған жету жолдарын зерттеу. Баяндамада философиялық салыстырудың элементтері қолданылады. Әл-Фарабидің және басқа да бірқатар ойшылдардың этикалық-философиялық көзқарастарына салыстырмалы талдау жасай отырып, мәдениеттер, этикалық-философиялық дәстүрлер диалогы үшін кеңістік ашып, оларды қазіргі рухани-адамгершілік мәселелеріне сәйкес жаңартуға болады.

Әл-Фараби философиясындағы гуманистік бағыт

Ең алдымен, Әл-Фарабидің бүкіл философиясына айқын гуманистік бағыт тән екенін атап өткен жөн. Әл-Фараби гуманизмі адамның жеке басын абсолютті құндылық, ғаламның орталығы ретінде тануға негізделген. Ойшыл адамның және оның ақыл-ойының жетілуге деген шексіз мүмкіндіктеріне сенді және адам кемелдікке ұмтылуы керек деп есептеді. Бұл ренессанс гуманизмінің идеялары мен мұраттарына сәйкес келетін озық, прогрессивті дүниетаным болды.

Әл-Фараби Адамның кемелдігі бақыт деп санайды. Ол кемелдік ұғымын қарастырады (араб. камал) жақсылық пен бақытқа ұқсас (араб. Са ' ада). Оның пікірінше, барлық адамдар табиғаты бойынша кемелдікті өз мақсатымен таңдауға бейім, сондықтан оларға кемелдіктің мәні мен оған жету жолдарын түсіндіретін ілім қажет. Осылайша, бақытқа жету үшін оның теориялық негіздемесі қажет. Әл-Фараби адамның бақытқа жетуінде философияның маңызы зор екенін атап көрсетеді:" Біз бақытқа тек сұлу болған кезде ғана қол жеткіземіз, ал сұлу бізге тек философия өнерінің арқасында ғана тән болғандықтан, бұл философияның арқасында біз бақытқа қол жеткіземіз ".