Қозғыш тіндер физиологиясы. Қозғыштық. Қозу параметрлері. Биоэлектрлік құбылыстар. Бақаны қимылсыздандыру тәсілі

БОӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

Тақырыбы: Қозғыш тіндер физиологиясы. Қозғыштық. Қозу параметрлері. Биоэлектрлік құбылыстар.  Бақаны қимылсыздандыру тәсілі. Жүйке-ет препаратын дайындау тәсілі

№ 1 тапсырма. Анықтама жазыңыз

1. Қозғыштық - анықтамасы, қозу үрдісі және оның

     сипаттамасы;

Қозу-мамандандырылған (қозғыш) жасушалардың сыртқы әсерге белсенді реакциясы, бұл жасуша өзіне тән функцияларды орындай бастайды.

Қоздырғыш жасуша екі дискретті күйде болуы мүмкін:

* тыныштық жағдайы( сыртқы әсерге ден қоюға дайын болу, ішкі жұмыс жасау);

* қозу күйі (ерекше функцияларды белсенді орындау, Сыртқы жұмысты орындау).

Организмде қоздырғыш жасушалардың 3 түрі бар:

* жүйке жасушалары (қозу электр импульсінің пайда болуымен көрінеді);

* бұлшықет жасушалары (қозу жиырылу арқылы көрінеді);

* секреторлық жасушалар (қозу биологиялық белсенді заттардың жасушааралық кеңістікке шығарылуымен көрінеді).

Қозғыштық - жасушаның тыныштық күйінен ынталандыру әрекеті кезінде қозу күйіне өту қабілеті. Әр түрлі жасушалардың қозғыштығы әртүрлі. Бір жасушаның қозғыштығы оның функционалды күйіне байланысты өзгереді.

1. Қозғыш тіндердің негізгі физиологиялық қасиеттері;

Қозғыш ұлпалар үш түрлі физиологиялық күйде — физиологиялық тыныштық, қозу және тежелу болуы мүмкін. Физиологиялық тыныштық деп жеке ұлпалар мен мүшелердің өздеріне тән әрекетін байқатпаған күйін айтады. Мысалы, бұлшық ет жиырылмаса, без сөл бөлмесе т.с.с, оларды тыныштық күйде деп есептейді.

Қозу деп тітіркендірудің нәтижесінде жеке ұлпалар мен мүшелердің өзіне тән әрекетті атқаратындай белсенді жағдайға келуін айтады. Қозу түрлі физика-химиялық, функционалдық өзгерістер жиынтығынан тұратын күрделі биохимиялық реакция.

Тежелу - тірі құрылымдар әрекетінің бәсеңдеуімен сипатталатын ерекше биологиялық күй. Тежелу үрдісі де тірі ұлпаның тітіркендіргіштерге белсенді реакциясы нәтижесінде туындайды. Тежелу сыртқы белгілері жағынан физиологиялық тыныштыққа ұқсас. Бұл екі күй де ұлпалар мен мүшелер әрекетінің тиылуымен сипатталады.

1. Жүйке – ет препаратын даярлау;

Жұмыстың келесі кезеңі-сиатикалық препараттарды дайындау

нерв және бұзау бұлшықеттері. Нервті препараттау үшін жамбас артқы бетін жоғары қаратып, бұлшық еттер сұйылтылып, оның бүкіл ұзындығы бойынша терең сиқалық нервтерді дайындайды. Приподняв нерв үшін

омыртқаның қалған бөлігін қоршаған тіндерді қайшымен мұқият кесу керек. Тізеден бір жарым сантиметр жоғары аяқты кесіңіз

буын. Жамбас бұлшықеттерінің қалдықтарын алыңыз. Ахиллес сіңірінің астына қайшылардың бұтақтарын салыңыз, оны бүкіл ұзындығымен бөліп, сесамоидты сүйектен төмен кесіңіз. Сіңірді пинцетпен ұстап, бұзау бұлшықетін бүйірге созыңыз, оны басқа тіндермен байланыстыратын фассияны жыртыңыз. Бақа аяғын тізе буынының астына кесіңіз. Бұл бұзау бұлшықеті мен сиқалық нервтің жүйке-бұлшықет препараты. Үшін физиологиялық ерітіндісі бар Петри ыдысына салу қажет.

1. Түрлі тіндерді тікелей және жанама тітіркендіру

№ 2 тапсырма. Бақаны қимылсыздандыру.  Суретке анықтамасын беріңіз.

[pic 2]

Бақаны алыңыз, дәке майлығына орап алыңыз, сонда алдыңғы бақаның аяқтары денеге қысылып, басы бос қалды(сурет . А) Бас бармақпен бақаның басын алға қарай еңкейтіп, атланто-окципитальды тесікке сәйкес келетін ойықты оксипитальды сүйектен кзадидің ортасында табыңыз. Көз бугтарының артынан бірден субокципитальды саңылауға препаровальды иненің ұшын 1-2 мм тереңдікке тігінен енгізіңіз, оны Орталық арнаға параллель бұраңыз, оған енгізіп, дөңгелек қозғалыстармен жұлынды бұзады. Бұзылу критерийі-лягушка бұлшықеттерінің барлық топтарының толық релаксациясы (релаксациясы) және теріні қысып, аяқтың артына қорғаныс мотор рефлекстерінің болмауы. Инені орталық арнадан шығарып, оны 180 ° бұрап, миды жойыңыз.