Ғылым және дін
Автор: Гауһар Сейлады • Октябрь 6, 2024 • Эссе • 1,205 Слов (5 Страниц) • 23 Просмотры
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
[pic 1] | Коммерциялық емес акционерлік қоғам «М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті» |
«ФИЛОСОФИЯ» КАФЕДРАСЫ
Эссе
Тақырыбы: «Ғылым және дін»
Орындаған: Сейдалы Гауһар
Қабылданған: Спанов Мейирхан
Тобы: МТП – 24 – 2нк1
Шымкент 2024ж.
Ғылым және дін – адамзат тарихының маңызды және күрделі аспектілері болып табылады. Бұл екі ұғым өзара тығыз байланыста болса да, олардың арасындағы қарым-қатынас әрдайым біркелкі болмаған. Ғылым әлемді түсіндіру үшін жүйелі зерттеу мен дәлелдерге сүйенсе, дін адамның рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін сенім мен құндылықтарға негізделеді. Осы ерекшеліктердің арқасында ғылым мен дін арасындағы диалог және олардың бір-біріне ықпалы өте терең.
Ғылымның басты ерекшелігі – оның әдістемесі мен дәлелділігі. Ғалымдар нақты фактілерге, эксперименттерге және бақылауларға сүйеніп, табиғат заңдылықтарын түсінуге тырысады. Ғылымның мақсаты – объективті шындықты анықтау, сол арқылы әлемнің қалай жұмыс істейтінін түсіндіру. Ғылыми әдістер арқылы алынған білім уақыт өткен сайын толықтырылады және жаңартылып отырады. Бұл процесс адамның табиғат пен қоғам туралы түсінігін тереңдетуге және жаңа технологияларды жасауға мүмкіндік береді.
Дін, керісінше, адамның рухани және этикалық қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған. Діни сенімдер мен құндылықтар адамның өміріне мән беріп, оның әрекеттерін бағыттайды. Діндер әртүрлі мәдениеттер мен дәстүрлердің негізінде қалыптасқан және олардың көпшілігі адамның өмірлік сұрақтарына жауап береді: өмірдің мәні, өлімнен кейінгі өмір, жақсылық пен жамандықтың мәні туралы мәселелер. Дін адамның рухани дамуында маңызды рөл атқарады, оған үміт, тыныштық және күш береді.
Ғылым мен дін арасындағы қарым-қатынас тарихта әртүрлі кезеңдерде әрқалай болды. Орта ғасырларда ғылым мен дін бір-біріне қарсы тұрып, конфликт жағдайында болған кездер болды. Мысалы, шіркеу ғалымдардың жаңалықтарын қабылдамады, ал ғалымдар діннің догмаларына күмән келтірді. Дегенмен, кейбір кезеңдерде ғылым мен дін бір-бірін толықтырып, өзара ынтымақтастықта жұмыс істеді. Көптеген ғалымдар өздерінің ғылыми зерттеулерін діни сенімдерімен үйлестіре алды. Ислам әлемінде орта ғасырларда ғылым мен дін бір-бірін қолдап, ғылымның дамуына зор ықпал етті.
Қазіргі кезде ғылым мен дін арасындағы қарым-қатынас жаңа деңгейге көтерілді. Ғылымның дамуы адамзаттың табиғат пен ғалам туралы түсінігін кеңейтті, ал дін адамның рухани және моральдық қажеттіліктерін қанағаттандыруда маңызды рөл атқаруды жалғастыруда. Кейбір адамдар ғылым мен дінді бір-біріне қарсы қоюға тырысса да, олардың арасындағы байланыс одан да күрделі және тереңірек. Көптеген ғалымдар ғылым мен дінді үйлестіре отырып, олардың бір-біріне кедергі емес, керісінше, толықтырушы екенін мойындайды.
Ғылым мен діннің бір-біріне ықпалы олардың әрқайсысының мәні мен маңыздылығын терең түсінуге мүмкіндік береді. Ғылым әлемді объективті түрде зерттеп, адамзатқа жаңа білім мен технологияларды ұсынады. Дін болса, адамның рухани әлемін байытып, оның өмірлік ұстанымдары мен құндылықтарын қалыптастырады. Осы екі ұғымның үйлесімділігі адамның жан-жақты дамуына, оның материалдық және рухани қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіндік береді.
Атақты физик ғалым Альберт Эйнштейн дінсіз ғылым ақсақ, ал ғылымсыз дін соқыр деп есептеді. Бірақ, “Ғылым мен дін қатар өмір сүре ала ма?” деген пікірталас адамдар арасында болған және болып жатыр. Дін мен ғылымды еш уақытта бітіспейтін мүлдем қарсылықты дүниелер ретінде көрсету сонау XVIII ғасырдан бастап, кең жайыла бастағаны белгілі. Көбісі ғылым фактілермен айналысса, дін сеніммен айналысады дейді. Дегенмен бүгінгі күнге дейін ғылым мен діннің мүдделері тоғысқан салалар бар деп те дауласатындар көп. Оларға мысал “Әлем кімнің немесе ненің арқасында пайда болды және бар?!”, - деген сұрақтарды қамтиды. Ғылым мен дінді бір - біріне қарама қарсы етіп көрсету, олардың арасындағы қайшылыққа емес, саяси билік пен тарихи - қоғамдық қозғалыстағы әрекеттерге байланысты секілді.
...