Л. Витгенштейн. Тілдік ойын теориясы

[pic 1]

           Практикалық сабақ №12

  Л. Витгенштейн. Тілдік ойын теориясы

Орындаған : Иманова Б-А.М.

Тексерген : Оразхан Т.О.

Факультет:  Стоматология

Топ: 203-А

                                 Алматы 2020ж.

                         Жоспар:

I.Кіріспе

Людвиг Витгенштейн

II.Негізгі бөлім

1. Людвиг Витгенштейннің тілдік ойындарының идеясы

2. Тілдік ойынның анықтамасы және түрлері

3. Тілдік ойын лексика-стилистикалық әдіс ретінде

III.Қорытынды        

IV.Пайдаланылған әдебиет

I.Кіріспе

Людвиг Витгенштейн

Людвиг Витгенштейн (1889-1951) - австриялық философ жне логик, аналитикалық философияны құрушының бірі. «Логика-философиялық трактат» еңбегінде тіл логикасында ойды айтудың тегін қарастырады. Ол тілді, әлемді бейнелеу ретінде сипаттады. Дегенмен Витгенштейн тілдің нақты әлеуметтік байланыстар шеңберінде белгілі бір міндеттерге қатысты жұмыс істейтін кұрал ретінде сипаттады. Нақты әлеуметтік байланыстардағы әлеуметтік факторлардың құндылықтары мен түсініктерін түсінудің маңызын көрсетті.Негізгі еңбегі: "Философские исследования".Людвиг Витгенштейн (ХХ ғасыр) ең көрнекті өкілдерінің бірі болған тіл философиясы бұл тіл әлемнің мағынасын беретін іргелі құрылым деп тұжырымдайды. Әлемнің заттары адамның санасына мағыналар ретінде беріледі (біз үстелдің өзін – өзі басына қоймаймыз – материалдық зат-біз сананың назарын аударатын үстелдің тұжырымдамасымен немесе мағынасымен жұмыс жасаймыз), ал мағынаның өзі, өз кезегінде, біз өз өмірімізде қолданатын тілдік өрнектердің мағыналары арқылы беріледі. Айналамыздағы заттардың мағынасы біз осы нәрселерге назар аударатын сөздердің мағынасы сияқты. Айта кету керек, тілдік тәжірибе қаншалықты Жалпы болып табылады – біз талқылаймыз, әлем туралы теорияларды әрдайым тілде жасаймыз, тіпті әлемнің заттары туралы ойлауда тілдің қандай рөл атқаратындығы туралы сұрақ қоя аламыз, біз тек тілде, тілдің көмегімен. Тіл өзіне жабық. Бұл философиялық бағыт тұрғысынан, Декарттан айырмашылығы, cogito емес, негізгі шындық ретінде әрекет ететін тіл, өйткені сананың лингвистикалық емес тәжірибесі жоқ. Бұл жағдайда тілдік өрнектің мағынасы туралы мәселе шешуші болады. Бұл бар мәні? Витгенштейн мағынаның жаңа теориясын ұсынумен танымал болды.Біздің тақырыпқа қатысты Витгенштейн теориясының негізгі салдары-әлемнің полионтикасы-басым, негізгі шындық жоқ. Әлемге деген барлық көзқарастар, әлемнің барлық түсіндірмелері тең. Барлық мағыналар тілдік қоғамдастықтың түсіндірмесімен байланысты, әр шындық жасанды, барлығы іс жүзінде. Бұл философиялық бағыт ағылшын тілінде сейлейтін елдерде кең тараған. Оның окілдері Р.Карнап (1891-1970), Л.Витгенштейн (1889-1951), Б.Рассел (1872-1970), А.Айер (1910) жөне т.б. Неопозитивизм — XIX ғасырдың 30-жылдарыңца пайда болган субъективтіё-идеалистік бағыт — позитивизм идеяларын жаңа тарихи жағдайларға жоне ғылым дамуының жаңа деңгейіне сөйкес өрі қарай дамытушы философиялық ағым.

II.Негізгі бөлім

1. Людвиг Витгенштейннің тілдік ойындарының идеясы

Тілдік ойындар идеясы қалай пайда болды және оның мәні неде? Людвиг Витгенштейн философияға символдық логика, математика негіздері және тілді логикалық талдау мәселелерінің кешеніне қызығушылық тудырғаны белгілі. Осы саладағы жетістіктер (г.Фрегтің ойлары, Б. Расселл және т. б.) оны білімнің нақты логикалық моделін-тілді, сөйлемнің жалпы матрицасын іздеуге шабыттандырды, онда кез - келген тұжырымның мәні ашылады, демек, автор ойлағандай - және фактілерді психикалық түсіну, әлем туралы шынайы білім негіздерінің негізі. Витгенштейн 1912-1914 жылдары жасаған. тұжырымдама үш қағидаға негізделген: тілдің пәндік терминдерін объектілердің атауы ретінде түсіндіру; қарапайым мәлімдемелер - қарапайым жағдайлардың логикалық суреттері ретінде (немесе басқаша айтқанда, объектілердің конфигурациясы) және, сайып келгенде, күрделі мәлімдемелер (қарапайым сөйлемдердің логикалық комбинациясы) - сәйкес күрделі жағдайлардың суреттері ретінде - фактілер. Нәтижесінде шынайы мәлімдемелердің жиынтығы әлемнің бейнесі ретінде қарастырылды. Мұқият ойластырылған "тіл - логика - шындық "логикалық моделі 1921 жылы жарық көрген" логикалық-философиялық трактатта "(LFT) ұсынылды. Трактаттың идеялары қатты әсер қалдырды және тіл философиясы мен ғылым логикасы саласындағы зерттеушілердің ойлары мен еңбектерінде үлкен резонанс тудырды. Мүмкін, ең үлкені оның Вена үйірмесінің қатысушыларына - Р.Карнап, Ф. Вайсман және т. б. және "ғылыми дүниетаным" манифесінде (1929) баяндалған логикалық позитивизмнің бүкіл бағдарламасына ынталандырушы әсері болды. Тілдік ойындар-тілді нақтылаудың, оның функцияларын, жұмысын көрсетудің өзіндік аналитикалық әдісі (әдістер жиынтығы). Ол философиялық дәстүрде кездесетін концептуалды өліктердің барлық түрлерінен шығу жолын іздеу деп ойлайды. Дәл осы мақсатта Витгенштейн өзінің ойын принципін ойлап тауып, оны қолданудың бай тәжірибесін жасады.