Еуропалық философиядағы жаңа заман адамы

Еуропалық философиядағы жаңа заман адамы

Жаңа заманның философиялық антропологиясы пайда болған капиталистік қатынастардың, ғылыми білімнің және гуманизм деп аталатын жаңа мәдениеттің әсерінен қалыптасады. Егер орта ғасырлардағы діни философия адам мәселесін мистикалық тұрғыдан шешсе, онда Ренессанс (Ренессанс) философиясы адамды жердегі негізге қояды және осы негізде оның мәселелерін шешуге тырысады. Адамның алғашқы күнәкарлығы туралы ілімге қарама-қарсы, ол оның жақсылыққа, бақытқа және үйлесімділікке деген табиғи ұмтылысын растайды. Ол гуманизм мен антропоцентризмге органикалық түрде тән. Осы кезеңнің философиясында Құдай толығымен жоққа шығарылмайды. Бірақ пантеизмге қарамастан, философтар оны өз туына емес, адамға айналдырады. Бүкіл философия гуманизмнің пафосына, адамның автономиясына, оның шексіз мүмкіндіктеріне сенуге негізделген.

Ламетри бойынша Адам

Жюльен Офре де Ламетри 1709 жылы Сен – Мало деген қарапайым шағын қалашықта дүниеге келген. Ол өзінің өмірін медицинаға арнайды. Өзінің туған қалашығында медицинамен практикалық түрде айналысып, ғылыми жұмыстар жаза бастайды. Ғылыми тұрғыдан оның "Практикалық медицинаға арналған ойлар" (1743) атты ауқымды еңбегінде  111 аурудың тарихы, негізінен өз науқастары сипатталған. Ол Фридрихтың жеке дәрігері болып жұмыс істеді. Өмірінің соңында уланып қайтыс болады.

Ламетридің Адам Машина еңбегіндегі негізгі қағидалар болашақ француз материалистріне неігіз болды. Ламетридің еңбектері Локктың сенсуализімімне негізделген және біздің сезімдеріміздің объективті негізін – сыртқы дүниені сөзсіз мойындайды. Сонымен бірге ол материяның үздіксіз қозғалыста екенін, қозғалыстың одан бөлінбейтіндігін атап көрсетеді. Қозғалыс көзі материяның өзінде. Оның көзқарастарына оның таралуын картезиандық түсіну ғана емес, сонымен қатар Ньютон физикасындағы философиялық ойлау, атап айтқанда, Ньютондық күш концепциясы да әсер етті. Материалистік көзқарасқа қарамастан, Ла Меттри қозғалыс пен материяның мәнін білудің мүмкін еместігі туралы ойларын да білдіреді. «МАтерияның мәні сияқты, қозғалыстың да мәні бізге белгісіз. Материяда қозғалыстың қалай болатынын анықтау мүмкін емес». Ла Метридің «Адам-машинасында» адам өте күрделі болса да, машина ретінде қарастырылады. Ла Меттридің пікірінше, адам соншалықты күрделі машина, оған нақты анықтама беру мүлдем мүмкін емес. Ламетри адам денесін сағатпен салыстырады және дене тіпті бұзылғаннан кейін, аурудан кейін де жұмысын жалғастыра алады деп есептейді. «Адам – механикалық түрде емес, тамақтан қанға нәрлендіретін шырынның ағуымен жұмыс істейтін сағат механизмі». Ла Mettrie бұл нәрлендіретін шырынды «ХИЛАС» деп атайды.