Организм қызметтерінің орталықтан реттелуі: Ми бөлімдерінің құрылыстары мен аткаратын кызметтері, реттеуші қызметі

ОЖЖ ФИЗИОЛОГИЯСЫ БОЙЫНША

ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚҚА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

Тақырып. Организм қызметтерінің орталықтан реттелуі: Ми бөлімдерінің құрылыстары мен аткаратын кызметтері, реттеуші қызметі. Қызметтердің ми қыртысындағы орналасуы. ОЖЖ интеграциялық қызметі. ОЖЖ-гі тежелу.

БӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

№1 тапсырма. Мишықтың функционалды жағдайын тексеру.

1) Ромберг тұрысы.

Ерікті екі аяғын бір біріне жақын қойып, қолын алдыға созып, көзін алдымен жұмып, сосын ашып тұрады.

Ромберг тұрысында зерттелуші адамның тепе-теңдігінің сақтауын тексеріңіз.

Көз жұмылған кезде тұрақсыздық орын алады. Яғни көз жабық болғанда немесе қараңғыда позиция сезімін жоғалту тұрақсыздықты тудырады. 11 секундтан кейін құлайды. Қорыта келе көз жұмылғанда мишық функциясы нашарлайды

№2 тапсрыма. «LuPraFi-Sim»интерактивті бағдарламасы бойынша жұмыс жасау.

Жұлын рефлекстерінің орталық тежелуі.

(Сеченов И.М. тәжірибесі) (Виртуальды практикум).

Қажетті жабдықтар: компьютер, «LuPraFi-Sim»интерактивті бағдарламасы.

Жұмыс барысы: компьютерде орындалады.

«LuPraFi-Sim»бағдарламасын қолданып, тәжірибені орындаңыз.

Рефлекс уақытын анықтаңыз. Орталық тежелуі механизмін түсіндіріңіз.

Жұмыс нәтижесі: Тәжірибе кезінде құрбақаның аяғын күкірт қышқылына салған кезде рефлекс тез орындалады.Кейін құрбақаның кеске жерін кептіріп натрий хлоридінің кристалдарын салып, 15 секундтан кейін аяғын ерітіндіге салғанда рефлекс баяу орындалады.

Қорытынды: Тәжірибелердің нәтижелері И.М. Сеченов бақа миының таламикалық аймағында жұлын рефлекстеріне ингибиторлық әсер ететін жүйке орталықтары бар деген қорытындыға келеді. Қазір бұл тежегіш екендігі анықталды құрылымдар ретикулярлық формацияның бөлігі болып табылады және орталық жүйке жүйесінде орналасқан.

№3 тапсырма. Вароли көпірі

Вароли көпірі — сопақша мидың үстінде орналасқан. Оның ұзыңдығы 2,5 см. Ол үстіңгі жағыңда ортаңғы мимен, бүйір жақтарында мишықпен шектеседі. Сопақша ми мен вароли көпірін артқы ми деп те атайды. Мұның қызметі де сопақша ми тәрізді: рефлекторлық және өткізгіштік қызметтерін атқарады. Көпірден 5-6 ми нервтері шығады және көпір мен сопақша мидың арасынан VII, VIII ми нервтері шығады. Жаңа туған нәрестенің сопақша миы мен көпірінің жалпы салмағы 8 гр. 7 жасқа келгенде артқы мидың дамуы аяқталуға жақындайды.

Вароли көпірі

1. V,VI, VII жүйелердің ядролары.

2. Пневмотаксиялық орталық-демалу, дем шығару реттейді.

3. Апнейстикалық орталық-зат алмасу реттейді.

4. Фонация орталығы-әртүрлі дыбыс-ырғақтарды қабылдауын реттейтін орталық.

5.Тонустық рефлекстер орталығы-әртүрлі испульстерді жібереді, олардың таралуын реттейді (тірек-қимыл жүйесіне жауап береді).

6. Ұйқы мен сергектік орталығы (торлы құрылым жасушалары)-биологилық сағат- адамның 1 уақытта тұрып, 1 уақытта жату үйреншіктігі. Бұзылу салдары:

Нарколепсия синдромы- бұл орталық жүйке жүйесінің ауруы, ол ұйқының күрделі бұзылуларымен сипатталады.Күндізгі ұйқының күрт төмендеуі және ұйықтап қалу әдетте нарколепсияның алғашқы белгілері болып табылады. Ұйқысыздық соншалықты ауыр, пациенттер өте құлықсыздыққа немесе мүлде сәйкес емес ортаға қарамастан ұйықтап қалады. Оянғаннан кейін пациенттер көңілді және жігерлі болады. Алайда, бірнеше сағаттан кейін қайтадан қатты ұйқышылдық дамиды. Бұл, әсіресе, егер адам ерекше назар аударуды қажет ететін мамандықтармен байланысты болса, қауіпті.

Катаплексия - күшті позитивті немесе жағымсыз эмоциялар (күлкі, таңданыс, жыныстық қатынас, жылау, ашу) аясында кенеттен