Ми және психика

1.Ми және психика.

2.Орталық жүйке жүйесінің құрылымы.

3.Орталық жүйке жүйесінің қызметі.

4.Сананың пайда болуы және дамуы.

5.Өзіндік сана.

6. Бейсаналылық.

1.Ми мен психика. Сана бір дегеннен пайда болған жоқ, сезім арқылы бірте-бірте пайда болды. Адам психикасы - мидың табиғи өнімі емес, әлеуметтік жағдайлар туындысы. Алайда, ол табиғи, физиологиялық зат - мидың арқасында әрекетке келеді.

Сана мидың айналадағы объективтік шындықты бейнелеуінен туады,  яғни ми қызметінің жемісі.Адамның психикалық өмірінде кездесетін негізгі психикалық процестерге таным процестері — түйсік, қабылдау, зейін, елес, ес, қиял, ойлау мен сөйлеу: эмоциялық, процестер адамның көңіл-күйлері сезімі; ерік процестері — адамның алдына қойған мақсатына ұмтылуы, талаптануы және соған байланысты әрекет жасауы жатады. Осы психикалық процестердің құрылымы деп сана құрылымын айтады.

[pic 1]

Ми- психиканың негізі. Бәрімізге де мәлім, психикалық құбылыстардың ми жұмысымен тікелей байланыста екендігі. Бұл Алкмеон Кротонский (VI ғ.) ғалымның идеяларында кең өріс алған. Бұл ой пікір бірінші мыңжылдықта жаңа кезеңге дейін Гиппократпен қолданған (460 – 377 ж. б.ғ.б.).

Адам миының - таң күрделі қалыптастыру, керемет жүйке аппараты.

Бұл тәуелсіз жүйесі мен бүкіл организмнің енгізілген бірдей шағын жүйенің және , онымен бірлікте жұмыс істеп, оның ішкі процестерді реттейтін және сыртқы әлеммен қарым-қатынас.

        Екімыңжылдық психология ғылымының даму тарихы барысында бұл ой пікір даусыз болып есептелінетін. Даму барысында жаңа психологиялық зерттеулер нәтижелері өңделініп жаңа инновациялық бағыттар жарық көреді.

      И. М. Сеченов ми жұмысының психологиялық құбылыстармен байланысын түсінуге көп үлес қосты. Оның жұмыстарын жалғастырған И. П. Павлов өз теориясы бойынша психикалық құбылыстардың физиологиялық байланыстар жүйесіндегі рефлекторлық үйрену құбылысын ашқан. Қазіргі кезде оның идеялары жаңа психофизиологиялық теорияларды ашудың себебі болып келеді

       И. М. Сеченов ойынша психиалық құбылыстар адам мінез қылығындағы әрбір компонентіне кіреді  және өздері күрделі рефлекстерді құрайды.

        Әр психикалық процесс белгілі мөлшерде бүкіл орта нерв жүйесімен байланыста болады. Түйсіну  пайда болып, қайта өңдеу нәтижесінде  әсерлерден әр түрлі сезім мүшелері әр түрлі энергия пайда болады, бұдан әрі өзгертулер беріледі.Физикалық стимул формасында рецепторларға түседі және  түпкілікті қайта өңделеді, түйісіп ми қыртысына барады.

2. Жүйке жүйесі - қоршаған ортамен тұрақты өзара іс-қимыл барлық ағзалар мен жүйелердің қызметін біріктіретін және үйлестіру арнайы құрылымдардың жиынтығы.

Орталық жүйке жүйесі – адам мен жануарлардың жүйке клеткалары (нейрондар) мен оның өсінділерінен тұратын жүйке жүйесінің ең негізгі бөлігі. Орталық жүйке жүйесі омыртқасыз жануарларда бір-бірімен тізбектеле орналасқан жүйке түйіндерінен (ганглийлерден), ал омыртқалы жануарларда жұлын мен мидан тұрады. Тірі организмді құрайтын түрлі органдар жүйелерінің қызметтерін үйлестіріп, реттеп отырады. Осы қызметтерді Орталық жүйке жүйесі жұлын жүйкелері (31 жұп) мен ми жүйкелері (12 жұп) арқылы атқарады. Бұл жүйкелер омыртқааралық және вегетативтік жүйке түйіндерімен бірге шеткі жүйке жүйесін құрады. Әр түрлі рецепторлардан тітіркену процесінде пайда болатын жүйке импульстары орталыққа тепкіш (афферентік) жүйке талшықтары арқылы Орталық жүйке жүйесіне келеді. Бұл жерде импульс мәліметтері өңделіп, Орталық жүйке жүйесінің орындаушы бөлімдері – орталықтан тепкіш (эфференттік) жүйке талшықтары арқылы “бұйрықты” тиісті орнына жеткізеді. Нәтижесінде Орталық жүйке жүйесінің ең негізгі қызметі – рефлекстің жүзеге асуынқамтамасыз етеді.