Өзара ықпал ету процесіндегі кеңесші мен клиент. Кеңес берудің этикалық принциптері

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: «Өзара ықпал ету процесіндегі кеңесші мен клиент. Кеңес берудің этикалық принциптері»

Орындаған: Касенова А.С.

Алматы, 2022

Мазмұны:

I Кіріспе....................................................................................................................3

II Негізгі бөлім.........................................................................................................4

2.1 Психологиялық кеңес берудің негізгі ұғымдары мен шарттары.............4   2.2 Кеңес берудің этикалық принциптері..............................................................5

III Қорытынды..........................................................................................................7

Кіріспе

Психологиялық кеңес беру тұжырымдамасы 1940-1950 жылдары психотерапиядағы гуманистік бағытта пайда болды, оның негізін салушы Карл Роджерс. Психологиялық кеңес берудің психологиялық жұмыста жеке бағыт ретінде пайда болуының негізгі алғышарты клиникалық бұзылыстары жоқ, бірақ күнделікті өмірде қиындықтарды бастан кешіретін психологиялық сау адамдарға психологиялық көмек көрсетудің әлеуметтік қажеттілігінің артуы болды. Психологиялық кеңес беру кәсіби кеңесшінің клиентпен жеке немесе топтық өзара әрекеттесу түрінде жүзеге асырылады. Бұл өзара әрекеттестіктің мақсаты клиентке өзін, онымен болып жатқан өзгерістерді және істеу қабілетін түсінуге және жүзеге асыруға көмектесу болып табылады: таңдау жасау, мақсат қою, эмоционалдық және тұлғааралық мәселелерді шешу.

Психологиялық кеңес беру – бұл арнайы құрылған әңгіме арқылы адамдармен тікелей жұмыс және бұл жұмыстың негізгі мақсаты – жеке тұлғалық және тұлғааралық қиыншылықтар болып табылатын кең ауқымды психологиялық мәселелерді шешуге көмектесу. Психологиялық кеңес беру түсінігі келесі негізгі ережелерді қамтиды:

- клиентке таңдауда және өз қалауы бойынша әрекет етуде көмек көрсету;

- мінез-құлықтың жаңа, неғұрлым бейімді және адекватты түрін меңгеру мүмкіндігі;

- клиенттің жеке басының дамуына әсер ету;

- клиенттің жауапкершілігін және жағдайларға барабар шешім қабылдау қабілетін дамыту, сонымен қатар клиентте осы тұлғалық қасиеттердің пайда болуына қолайлы жағдай жасау;

Психологиялық кеңес беру объектісі клиент, отбасы, топ, ұйым және т.б. болуы мүмкін. Психологиялық кеңес беру субъектісі психолог болып табылады. Психологиялық кеңес берудің пәні – психолог-кеңесшінің бағытталған психологиялық көмегі аясында жүзеге асырылатын клиенттердің психологиялық денсаулығын, бейімделу қабілетін қалпына келтіру процесі. Консультативтік тәжірибе психологиялық білім қолданылатын кез келген салада: ұйымдар мен менеджментте, медицина мен психотерапияда, педагогика мен білім беруде, кадрлық және басқарушылық жұмыста қолданылады. Психологиялық кеңес беру – бұл физикалық және психикалық жағынан дені сау әрбір адам өз өмірінде туындайтын барлық дерлік психологиялық проблемаларды жеңе алады деген сенімге негізделген адамдарға тиімді психологиялық көмек көрсетудің қалыптасқан тәжірибесі.

Негізгі бөлім

2.1. Психологиялық кеңес берудің негізгі ұғымдары, шарттары және тиімділігі

Психологиялық кеңес беру – кез келген физикалық және психикалық сау адам өз өмірінде туындайтын кез келген дерлік психологиялық проблеманы шешуге негізделген психологиялық көмек көрсетудің бір түрі болып табылады. Алайда, клиенттер өз күштері мен мүмкіндіктеріне сүйене отырып, өз проблемасының мәні неде екенін және оны қалай шешуге болатынын әрқашан нақты біле бермейді. Бұл жерде кәсіби кеңес беруші психолог көмектесе алады. Бұл психологиялық кеңес берудің негізгі рөлі.

Психологиялық кеңес беру практикалық психологиялық көмектің басқа түрлерінен келесі негізгі белгілерімен ерекшеленеді:

• Салыстырмалы түрде қысқа уақыт кезеңі және психолог-кеңесшінің клиентпен жеке байланыстарының эпизодтық сипаты болжанады;
• Кеңес беруші психолог негізінен клиентке тек кеңес береді, ал оны іс жүзінде жүзеге асыру клиенттің өзінің жұмысына айналады, клиент белсенді рөлін сақтайды;
• Психологиялық-коррекциялық жұмысты көбінесе клиент психолог болмаған жағдайда, онымен тікелей немесе тұрақты қарым-қатынассыз жүзеге асырады;
• Клиентпен жұмыстың басында психодиагностика минимумға дейін төмендейді және негізінен консультанттың клиенттің мінез-құлқын тікелей бақылау нәтижелеріне негізделеді;
• психологиялық консультант жұмыстың түпкілікті нәтижесіне тікелей жауапты емес (кеңесші клиенттің оның кеңесін алатын-алмайтынына жауапты емес). Кеңес беруші клиент мәселесінің мәні туралы өз қорытындыларының дұрыстығына және клиентке ұсынылатын практикалық ұсыныстардың ықтимал тиімділігіне ғана жауапты.

Кеңес берудің шарттары:

Шарт 1. Кеңесшіден көмек сұраған адамның ойдан шығарылған емес, нақты психологиялық мәселесі болуы керек, сонымен қатар оны мүмкіндігінше тезірек шешуге деген айқын ниеті болуы керек.

Шарт 2. Клиент практикалық көмек алу үшін жүгінетін кеңесші-психологтың психологиялық кеңес беру тәжірибесі және тиісті арнайы психологиялық даярлығы болуы керек.

Шарт 3: Психологиялық кеңес берудегі уақыт кеңесші-психологтың клиенттің мәселесін толық түсінуі және оның оңтайлы шешімін табуы, сонымен қатар оны клиентпен бірге сәтті шешуі үшін жеткілікті  болуы керек.