Әл-Фараби және Абай
Автор: ags.2003 • Октябрь 18, 2023 • Реферат • 1,863 Слов (8 Страниц) • 72 Просмотры
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
[pic 1]
Факультеті «Филология»
Кафедрасы «Түркітану және тіл теориясы»
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Әл-Фараби және Абай
Орындаған: Рахмеджан Аделя
Тексерген: Даутова Бибігүл
Алматы, 2023ж
Мазмұны:
- Кіріспе.....................................................................................................3
- Әль-Фарабидің еңбектеріе зеттеген ғалым......................................4
- Әбу Насыр Әл-Фараби және Абай Құнанбайұлы дүниетанымының ерекшеліктері.......................................................4
- Әл-Фараби мен Абайдың ұқсастығы.................................................5
- Пайдаланылған әдебиеттер..................................................................7
Кіріспе[pic 2]
Ақжан Машановтың «ӘЛ-ФАРАБИ ЖӘНЕ АБАЙ» атты кітабы қайта жарық көрді.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жанындағы Абай ғылыми-зерттеу институты ұсынған көрнекті ғалым Ақжан Машановтың «Әл- Фараби және Абай» атты зерттеу еңбегі «Қазақ университеті» баспасынан, «Абай институтының еңбектері» сериясымен жарық көрді. Кітаптың алғысөзін жазған ҚазҰУ ректоры, техника - ғылымдарының докторы, профессор, академик Ғ.Мұтанов, жалпы редакциясын басқарған филология ғылымдарының профессоры Ж.Дәдебаев. Шығыс ғұламасы Әл-Фарабидің 1025 жылдығы және Абай Құнанбаевтың 175 жылдығына орай қайта жарық көрген бұл еңбекте автор кос Данышпанның рухани байланысын, Даналықтарының түпкі негізін, ілімдерінің әлеуметтік маңызын ашып көрсетеді. Ақжан Машанов фарабитану ғылымының негізін салушылардың бірі. Фарабидің еңбектерін түпнұсқада оқу үшін жасы алпыстан асқанда араб тілін меңгеріп, оның математика, музыка, алхимия, астрономия, жаратылыстану туралы зерттеулері мен пайымдарын ақтарады.
А.Машанов әл-Фараби мен қазақтың ойшыл ақыны Абай Құнанбаевтың арасындағы рухани үндестікті байқап, осы тұрғыда іздене бастайды. Бұл жөнінде «Егер бізден әл-Фарабиге ең жақын, рухани сабақтас адам бар ма деп сұраса, алдымен Абай дер едік. Екеуінің арасын жалғап тұрған ғажайып нәзік, тамаша берік рухани жіпті әлі таба алмай жүрміз. Әл-Фараби мен Абай арасын жақындастыру, үндестіру, халқымыздың мың жылдық рухани, мәдени-рухани дүниесін тірілту деген сөз», - деп жазады автор. Осы бағытта біраз ізденген ғалым «Әл-Фараби және Абай>>> атты шағын зерттеу жұмысын жариялайды. Ұлылардың мерейтойымен қатар келген қазақ қоғамының рухани жаңғыруы тұсында бұл еңбектің өзектілігі арта түседі. Кітап ғалымдар мен студенттерге, ЖОО оқытушыларына, зерттеушілерге, әл- Фараби мен Абай даналығынан үлгі алғысы келген көпшілік оқырманға арналады.
Кітапта автор әл-Фараби идеяларына байланысты философия, эстетика және мәдениет мәселелерін және олардың Абай шығармашылығындағы көрінісін қарастырады. Бұған мораль, білім, өнер, дін және т.б. сияқты жалпы тақырыптарды талқылады. Кітап Қазақстанның мәдениеті мен философиясына қызығушылық танытатындарға, сондай-ақ тарих пен философияны зерттеумен айналысатын адамдарға қызықты деп ойлаймын.
Әл-Фарабидің еңбектерін зерттеген ғалым.
Машани әл-Фараби еңбектерін түп нұсқасында оқу үшін 60 жасқа таяған шағында араб тіл меңгеріп, ғұлама ғалым еңбектерін тереңінен зерделеуге мүмкіндік алады. Иоганн Кеплердін узыкасы деген кітабындағы көп деректердің әл-Фарабидің Астрологиялық трактаттарынан лынғандығына көз жеткізеді. Осы жөніндегі өз ғылыми тұжырымдамасын Орта Азияның мә Шамшырақтары мақаласында түйіндеп, оны 1972 жылы Кувейтте жарық көретін әл-Фараби -урналында жариялайды. Артынша Кувейттің белгілі ғалымдары жұлдыздар туралы алғашн ылыми пікір білдірген Әбу Насыр әл-Фараби екенін қазақстандық Ақжан әл-Машани мырза әлелдеді деп жазды. Ақжан Жақсыбекұлының баға жетпес, ерлікке пара-пар еңбегі - ұлы б Эбу Насыр әл-Фарабидің ғылыми мұрасын зерттеп, оның Отырар өлкесінің перзенті, қазақ дүниежүзі ғалымдарына мойындатқаны еді.
...