Қақтығыс мәселелерін зерттеген ғалымдарға талдау

ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы қақтығысты зерттеген шетелдік психологтар өте көп екен солардың ішіндегі жүйелі зерттеу жүргізген ғалымдарды атап өтетін болсақ:

• Психоаналитикалық (З. Фрейд, А. Адлер, К. Хорни, Э. Фромм);

• Социотропты (В. МакДугалл, С. Зигель және т.б.);

• Этологиялық (К. Лоренц, Н. Тинберген);

• Топтық динамика теориясы (К. Левин, Д. Креч, Л. Линдсей);

• Фрустрация-агрессивті (Д. Доллард, Д.Берковиц, Н. Миллер);

• Мінез -құлық (А. Басс, А. Бандура, Р. Сире);

• Социометриялық (Д. Морено, Э. Дженигс, О. Додд, Г. Гурвич);

• Интеракционист (Д. Мид, Т. Шибутани, Д. Шпигель).

Психоаналитикалық көзқарас ең алдымен адам қақтығысы туралы алғашқы зерттеулердің бірін жасаған Зигмунд Фрейдтің (1856-1939) есімімен байланысты болып табылады. Фрейд негізінен жеке тұлғааралық қақтығыстармен айналысқанына қарамастан, оның еңбегі бейсаналық жағдайда тұлғааралық қақтығыстардың себептерін іздеу қажеттілігінің көрсеткіші болып табылады.

Карен Хорни (1885-1952), Эрих Фромм (1900-1980), Гарри Салливан (1892-1949) қақтығыстың табиғаты туралы түсінікті кеңейтіп, оған әлеуметтік контекст енгізуге тырысқан. Сонымен айта кететын болсақ, Хорни жақын адамдар бірінші кезекте ата -ана тарапынан ізгі ниеттің болмауын жеке адам мен оның ортасы арасындағы қақтығыстардың негізгі себебі деп санады. Фроммның пікірінше, қақтығыстар қоғамдағы жеке ұмтылыстар мен қажеттіліктерді жүзеге асырудың мүмкін еместігінен туындайды.

1920-1930 жылдары қақтығыс мәселесі әлеуметтік психологтардың назарын аудара бастады. Уильям Макдугаллдың (1871-1938) пікірінше, қоғамдағы