Қарым-қатынастағы агрессия және конфликт. Жеке бастық, әлеуметтік, іскер сфералардағы қатынастардың бұзылу себептері

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

                   Факультеті «Заң»

                   Кафедрасы «___________________________________________»

СӨЖ

Тақырыбы:

                           «Қарым-қатынастағы агрессия және конфликт-реферат»

«Жеке бастық, әлеуметтік, іскер сфералардағы қатынастардың бұзылу себептері-эссе»

                                 Орындаған: Үсіпбеков Бекзат

                                      Тексерген: Садыкова Н.М.

                                                                      Алматы, 2021ж.

Реферат

      Жанжал-бұл ең жағымды нәрсе емес, бірақ кейде мәселені тек осылай шешуге болады.

      Әлбетте, әрқайсымыз жанжалды жағдайларға тап болдық. Жанжалдар барлық әлеуметтік институттардың, әлеуметтік топтардың қызметінде, адамдар арасындағы қарым-қатынаста көрінеді. Бұл туралы таңқаларлық ештеңе жоқ. Американдық психолог Б. Вул бейнелі түрде атап өткендей, " Өмір-бұл шексіз қақтығыстарды шешу процесі. Адам олардан құтыла алмайды. Ол шешім қабылдауға қатысуды немесе оны басқаларға қалдыруды шеше алады". Сондықтан, көшбасшы және әр мәдени адам, ең болмағанда, қақтығыстар, олар туындаған кездегі мінез-құлық туралы қарапайым түсініктерге ие болуы керек; өкінішке орай, көпшілік үшін олардан лайықты жол таба алмау тән. Сонымен қатар, қақтығыс пайда болғаннан кейін және ол әрдайым эмоциялармен байланысты болса, біз ыңғайсыздықты, шиеленісті сезіне бастаймыз, бұл тіпті стресстік жағдайларға әкелуі мүмкін, осылайша денсаулыққа зиян келтіреді.

      Әлеуметтік психологияда негіз болатын критерийлерге байланысты жанжалдың көп нұсқалы типологиясы бар.

      Сондай-ақ, жанжалдарды көлденең (бір-біріне бағынбайтын қарапайым қызметкерлер арасында), тігінен (бір-біріне бағынатын адамдар арасында) және аралас жіктеуге болады, оларда екеуі де ұсынылған. Ең жиі кездесетін қақтығыстар тік және аралас. Олар орта есеппен барлық қақтығыстардың 70-80% құрайды, менеджерлер үшін жағымсыз, өйткені оларда олар қолдар мен аяқтармен байланысты. Бұл жағдайда көшбасшының әрбір әрекетін барлық қызметкерлер осы қақтығыс призмасы арқылы қарастырады.

        «Психологиялық сөздік» конфликтіні «өткір эмоциялық уайымдармен байланысты, қиындықпен шешілетін қарама-қайшылық» деп анықтайды. Оның тұлғаішілік, тұлғааралық және топаралық конфликтілер сияқты формалары бар. Психологиялық конфликтілерді анықтау ары қарай да біздің зейініміздің пәні болмақ, дегенмен де жоғарыда келтірілген пікірлер конфликтінің мазмұны туралы мәселеге жауап бермейді, керісінше, жаңа сұрақтар тудырады: «қиындықпен шешілетін» немесе «өткір уайымдар» дегендер нені білдіреді? А.Я.Анцупов және А.И.Шипилов келесідей анықтаманы ұсынады: «Конфликт дегеніміз конфликті субъектілерінің қарама-қарсы әрекеттері мен әдетте негативті эмоциялармен жүретін өзара әрекеттерінің үрдісінде пайда болатын қарама-қайшылықтарды шешудің өткір жолдары». Егер қарсы әрекеттер болып, негативті сезімдер болмаса, немесе керісінше негативті эмоциялар болып, қарсы әрекеттер болмаса, онда мұндай ситуациялар конфликтінің аллды болып саналады.

       Мәселен, жанжал жеке тұлға, тұлға аралық, жеке тұлға мен жеке тұлға кіретін топ арасында, бір немесе әртүрлі мәртебедегі ұйымдар немесе топтар арасында болуы мүмкін.

       Жекетұлғалық қақтығыс. Жанжалдың бұл түрі жоғарыда келтірілген анықтамаға сәйкес келмейді. Алайда, оның ықтимал дисфункционалды салдары жанжалдың басқа түрлеріне ұқсас. Ол әртүрлі формаларды қабылдай алады, ең көп тарағандардың бірі – рөлдік жанжал. Көбінесе бұл қызметкерге қарама-қайшы немесе өзара ерекше талаптар қойылған кезде пайда болады. Мысалы, дүкендегі бөлім меңгерушісі сатушыдан оның барлық уақытта бөлімде болуын талап етеді. Кейінірек ол сатушы барлық уақытын сатып алушыларға жұмсайды және бөлімді тауарлармен толықтыруға мән бермейді деп талап қояды. Сол сияқты, учаске шеберінен оның тікелей бастығы өнім шығаруды көбейтуді талап етеді, ал сапа бойынша компания басшысы бір уақытта өнімнің сапасын арттыруды талап етеді.