Бiлiм берудегi әдiлеттiлiк: коfамдаfы казiргi үрдiстер мен баfыттар

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ӘДІЛЕТТІЛІК: ҚОҒАМДАҒЫ ҚАЗІРГІ ҮРДІСТЕР МЕН БАҒЫТТАР

Алиева  М.М.,

«Қаржы» кафедрасының аға оқытушысы,

 Нархоз Университеті,Алматы

Аннотация: 

В статье представлено проявление социальной справедливости и несправедливости в социальном сфере на примере системы образования в целом в обществе, а также поднимаются проблемы применения норм справедливости в отношении получения высшего  образования среди молодежи вышедших из семей  со средним и низким уровнем дохода. Затрагиваются проблемы социальной справедливости, которые являются одной из самых сложных проблем современности. Ресурсный подход к характеристике социального неравенства в современном казахстанском обществе представляет особый интерес, который рассматривает образование как источник доступа к квалифицированным ресурсам, социальному и культурному капиталу. Также рассматривается неравенство в доступе к образованию и низкое качество образовательных услуг, которое усиливают бедность, и о бедности часто возникающая из-за образования, перерывов в образовании или низкого качества образования.Наиболее актуальной проблемой высшего образования в Казахстане является низкое качество знаний студентов, не связанных с потребностями экономики.

Ключевые слова: справедливость, общество, личность, государство, политика, образование, бедность.

Аnnotation:

 The article presents a manifestation of social justice and injustice in the social sphere by the example of  educational system as a whole in society, and also raises the problems of applying the norms of justice relation to get the high education among young people who have left middle-income and low-income families. The issues of social justice, which are one of the most difficult problems of our time, are touched upon.  The resource approach to the characterization of social inequality in modern Kazakhstan society is of particular interest, which considers education as a source of access to qualified resources, social and cultural capital. It also considers inequality in access to education and the low quality of educational services, which are aggravated by poverty, and poverty often arises due to education, interruptions in education or low quality education. The most pressing problem of higher education in Kazakhstan is the low quality of students' knowledge, which not related to needs of the economy.    

Keywords: justice, society, personality, state, politics, education, poverty.

        Әлеуметтік әділеттілік мәселесі қазіргі заманның ең күрделі мәселелерінің бірі болып табылады. Қазіргі заманғы әлеуметтануда білім беру саласындағы әділеттілікті енгізу мәселесі белсенді түрде зерттелуде. Қазіргі заманғы Қазақстан қоғамындағы әлеуметтік теңсіздікті сипаттауға ресурстық көзқарас ерекше қызығушылық тудырады, ол білім беруді білікті ресурстарға,әлеуметтік және мәдени капиталға қолжетімділік көзі ретінде қарастырады. Дегенменде, білім беру саясатын түзетудің практикалық мәселелері трансформациялық қоғамда әділеттілік қағидатын іске асыру модельдерін мұқият қарауды талап етеді.Қазіргі кезде білім беру нәтижесін түсінудің бірлігі жоқ: ол «модельдік тұтынушы», еңбек нарығының жылдам өзгеретін сұранысына жауап беретін кәсіпкер немесе әр түрлі әлеуметтік орталарда табысты қарым-қатынас жасай алатын қазіргі заманғы азаматты қалыптастыруға бағытталуы керек.

        Білім алуға қолжетімділік мәселесі халықтың әлеуметтік осал топтары үшін білім беру мәселелерін қарауға жиі түседі: мүгедектер, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар, кедей немесе жұмыссыз отбасылардың балалары. Алайда, білім берудегі теңдік мәселесі әлдеқайда кең. Бұл ауылдық және қалалық тұрғындардың мүмкіндіктерінің теңсіздігіне, білім беру сапасының өңірлік теңсіздігіне және білім беру инфрақұрылымын дамытуға, мүліктік біліктілігіне байланысты. Экономикалық дағдарыстар жағдайында ақылы білім беруді дамыту білім алуға қолжетімділіктің маңызды мәселелерін туындатуы мүмкін және өмірлік теңсіздікті күшейтеді. Сонымен қатар, қазақстандық қоғамның жоғарғы қабаттарына жататын отбасылардан шыққан балаларды оқытуға арналған «бәсекелестік бағыт», кем дегенде, элиталық топтарды қалыптастыруда қазақстандық білім беру жүйесінің тиімділігі туралы күмән тудырады.