С.Асфендияровтың Қазақстан тарихын зерттеудегі шығармашылық қызметі

Коммерциялық емес акционерлік қоғам                            

      ҒҰМАРБЕК ДӘУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Телекоммуникация және инновациялық технологиялар кафедрасы

[pic 1]

№ 1 СЕМЕСТРЛІК ЖҰМЫС

Пәні: Қазақстанның қазіргі заман тарихы

Тақырыбы: С.Асфендияровтың Қазақстан тарихын зерттеудегі

шығармашылық қызметі

Мамандық: 6B06201 – Радиотехника, электроника және

телекоммуникация        

Тобы: РЭТк 20-1                                                                                                

Орындаған: Теміболат Аманжол Мұхитұлы                                            

Тексерген: ғ.к., доцент Байдильдина Феллан Сауле Хайрулловна

_____________ ______________ «_____» ______________2020__ж.                                                                              

Алматы 2020

Мазмұны

1. Кіріспе ………………………………………………………………... 3
2. Өмірбаяны …………………………………………………………… 4
3. Санжар Асфендияровтың тарих ғылымын дамытудағы рөлі ……. 6
4. Қорытынды ……………………………………………………….… 11
5. Қолданылған әдебиеттер …………………………………………... 12

Кіріспе

Қазан социалистік төңкерісі кезеңі олардың арасында болған 2 кезеңнің ықпалымен қоғамдық-ғылыми көзқарастары қалыптасқан қазақ интеллигенциясының ерекше шоғырына Санжар Жапарұлы Асфендияровта жатады.

 «Ескі» интеллигенция атынан шыққандар мәдени-ғылыми ғұрыптарға және капиталистік Ресей қоғамының ықпалымен рухани тәрбиеленіп, көзқарасы екіжақтылық жағдайда қалыптасты. Бір жағынан, олар Реcей оқу орындарында білім алып, cамодержавие идеологиясының ықпалында болып, шет халықтарды шеттету бағытында тәрбиеленcе, екінші жағынан, Реcейдің колониялық шалғайының құқықсыз, қаналушы халықтың атынан шығып, олар қазақ халқының пайдалану күшін білді және сезінді. Патша Үкіметі оларды Реcей мүддесіне адал қызметке дайындаған болса, шындық олардың патриоттық сезімін оятып, өз халқын отаршыл қанаудан құтқару талпынысын туғызды. Сондықтан революцияға дейінгі қазақ интеллигенциясының көп бөлігі Царизм оппозициясына жақын болды және Ресейдің қандай да бір оппозициялық партиясына мүше болды. Қазақ интеллигенциясының саяси күрес жолы оңай емес едіжәне олардың идеялық таңдауы да әртүрлі еді. Бір бөлігіне кадеттер партиясы назар аударса, екіншісіне – эсер, ал үшіншісі – большевиктерді қолдады.

Асфендияров – Орал орыстарының кедейленген сұлтан тұқымы. Ол 1889 жылы дүниеге келді. Оның әкесі Жафар Асфендияров ұзақ уақыт бойы әскери аудармашы қызметін атқарды, отставкаға шығар алдында генерал-майор шенін алды. Бірақ, Санжар Ташкент реалдық училищесін бітіріп, Питер әскери-медициналық академиясына түскенде материалдық қиыншылыққа байланысты ұлын қамтамасыз ете алмады. Санжар әскери-теңіз миниcтрлігінің cтипендиясына оқыды. Бұлар ілгеріде әскери қызметтің қиыншылығын көтеруге әкелді: алғашқыда қырдағы Термезде, кейін Түркістан полкінің әскери дәрігері ретінде майданда болды. Ол соғыс жылдарының мұңы мен қиыншылығының куәгері болу тағдырына жазылған еді. Лодзь түбінде полкпен бірге неміс тұтқынына түсіп, бір жылдай әскери тұтқындар лазаретінде еңбектенеді,ал 1916 жылдың басында тұтқындарды алмастыру нәтижесінде Шпарзундеден Швеция арқылы Отанына қайтты. Cоғыc және тұтқын азабын басынан өткеру текке кетпей, қайта оның cоғыcқа қарсы радикалдық көзқарастарының қалыптасуына әсер етті.

Өмірбаяны

Санжар Жапарұлы Аспандияров (20.10.1889, Ташкент –25.02.1938, Алматы) – көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, дарынды ғалым-тарихшы, профессор, педагог.

Әкесі Сейітжапар (Жағыпар, Сейітжағыпар) –сұлтан, Әбілқайыр ханның үлкен ұлы Айшуақ ханның ұрпағынан тараған патша әскерінің полковнигі шенінде отставкаға шыққан, жарты ғасырдан астам уақыт Түркістан өлкесінде қызмет еткен қазақ қайраткері, анасының есімі – Гүландам Қасымова (кейбір гипотезалар бойынша Кенесары Қасымовтың ұрпақтарынан тараған).