Казақстан тәуелсіздікке барар жолда

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі

Т.Қ.Жүргенов атындағы

Қазақ Ұлттық Өнер Академиясы

[pic 1]

РЕФЕРАТ

Қазақстан тарихы пәні бойынша

Тақырыбы:Казақстан тәуелсіздікке

барар жолда

Орындаған:Ән салу бөлімі

1 курс студенті Әдікенов Жандос

Тексерді:Ботабаева З.Н

Алматы 2021

Егер XIX ғасырдың ортасына дейін Қазақстанға көбінесе Ресейден әскери топ пен казактар ғана қоныс аударып келсе, ғасырдың екінші жартысынан бастап жағдайтүбегейлі өзгерді. Ресей шаруаларын қазақ даласына бұрын-соңды болып көрмеген кең көлемде жаппай қоныс аудару ісі мемлекеттік тұрғыда қолға алынды.

Мұның бірқатар себептері болды. Біріншіден, 1861 жылы Ресейде шаруаларды басыбайлы езгіде ұстау жойылды. Шаруалар басыбайлы тәуелділіктен құтылды. Бірақ олар жаппай жерсіз қалды немесе ұлтарақтай шағын жерге ғана ие болды. Мұның өзі шаруалардың толқуын туғызды. Патша үкіметі шаруалар бүліншілігінің өрши түсуін болдырмау үшін оларды Қазақстан мен Сібір аумағына жаппай қоныс аударту шараларын ұйымдастыру жөнінде шешім қабылдады. Екіншіден, Ресей империясы қоныс аударушы шаруалар есебінен қазақ өлкесінің аумағында өзінің сенімді тірегін қалыптастыруды мақсат етті. Үшіншіден, патша үкіметі орыс шаруаларын жаппай қоныс аудару арқылы қазақтарды егіншілікпен айналысатын отырықшы өмір салтына көшіруді ойлады. Өйткені ондай жағдайда қыруар көп жер босап қалып, жергілікті халықты қатаң бақылауда ұстаудың тамаша мүмкіндігі туар еді. Төртіншіден, патша үкіметінің жергілікті халықты христиан дініне енгізу және орыстандыру жөнінде арам пиғылы да болатын. Бесіншіден, қоныс аударушы шаруалар Қазақстанды орыс империясының сарқылмас мол астығы бар алып қоймасына айналдыруы тиіс деп үміттенді. Өлкені казактар арқылы отарлау экономикалық тұрғыдан ойдағыдай онды нәтиже бермеді. Әскери қызметте жүрген казактар өлкедегі әскери гарнизондар мен шенеуніктер тобының өзін де азық-түлікпен жартымды қамтамасыз ете алған жоқ. Оның үстіне Ресейдің жерсіз шаруаларын жаңа жерде емін-еркін тамаша өмір сүруге болады екен деген хабарлары мен хаттары ол жақта қалғандарды еліктіре елеңдетті. Мұның өзі орыс шаруаларын одан сайын жаппай қоныс аударуға қызықтыра түсті.

Отандық тарихты оқудың тұжырымдамалық негіздері. Қазақ мемлекеттілігінің тарихи бастаулары мен сабақтастығы: ежелгі және ортағасырлар, жаңа дәуір. Мемлекеттің саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуының заңдылықтары. Қазақстанның қазіргі заман тарихының басты мәселелерінің өзектелігін айқындау. «Қазақстан Республикасында тарихи санан қалыптастырудың тұжырымдамасы». Әлемдік-тарихи үдерістер мәнмәтініндегі Қазақстанның қазіргі заман тарихы. Қазақстанның қазіргі заман тарихының кезеңделуі. Қазақстанның қазіргі заман тарихының тарихи деректері мен тарихнамасының талдануы.Тарих - тұрақты дамитын ғылым. Ол - әлемді танып-білу және оның өткенін ашу деген сөз. Тарихтың көмегімен біз кеңістік пен уақыт ішінде саяхат жасағандай боламыз. Оның үстіне, біз өткенімізді өзіміз үшін әлдебір ортақ нәрсе деп қана қабылдамаймыз, сонымен қатар оның уақыт аралығында орын алған өзгерістерінің барша серпінін де жете ұғыну түсеміз. Оның ғылым және пән ретіндегі мақсаты - қазақ халқы мен республикаумағында коныстанған басқа да этностардың шығу тегі мен қалыптасуының негізгі кезеңдерін, олардың мемлекеттік-құқықтық жүйелерін, экономикасы мен мәдениетін, әлеуметтік-саяси өзара қарым-қатынастарын зерттеп, білу.Оның ғылым және пән ретіндегі мақсаты - қазақ халқы мен республикаумағында коныстанған басқа да этностардың шығу тегі мен қалыптасуының негізгі кезеңдерін, олардың мемлекеттік-құқықтық жүйелерін, экономикасы мен мәдениетін, әлеуметтік-саяси өзара қарым-қатынастарын зерттеп, білу.Қазақстан өз тарихында үлкен, әрі лайықты жолдан өтті. Қазақ мемлекеттілігі әртүрлі тарихи кезеңдерде: хандық. протекторат, автономиялық және одақтық республика дейтін әр алуан пішін түрлерде өмір сүрді. Алайда ХХІ ғасырдың ұлттық мүдделері мен талаптарына сай келетін қазіргі түріндегі толыққанды мемлекеттіліктің негізі 1990-2000 жылдары ғана, яғни КСРО тарап, еліміз мемлекеттік тәуелсіздік алған соң қаланды. Тарих алаңына жаңа тәуелсіз мемлекет - толыққұқылы қатысушы, дүниежүзілік саясат субъектісі, Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшесі шықты.Аса маңызды бұл кезеңнің тарихи мәнділігі мынада: нақ осы онжылдықтарда, қазіргі мемлекетіміздің негізін шынайы салушы, Тұңғыш Президентіміз, Ұлт Көшбасшысы Ә. Назарбаевтың басшылығымен Қазақстан тәуелсіздіктің жариялануынан бастап нақты мемлекеттік егемендікке дейінгі жолдан өтіп, әлемдік қоғамдастықтың танылған, беделді қатысушысына айналды. Егемен Қазақстанның жан-жақты нығаюының стратегиялық үдерісі серпінді және жүйелі түрде жалғасып келеді: мемлекет дамуынын алдағы болашақтағы, яғни 2030 және 2050 жылдарға дейінгі жоспарлары айкындалып, белгіленген. Тәуелсіздік жылдары ішінде ел басшылығы мен Қазақстан азаматтары жасампаз еңбектің орасан үлкен ауқымын орындап шықты. Қазақстанның жетістіктері (оның қазіргі заманғы тарихына жинақтап есептегенде) жаңа ұрпақтар үшін шабыттандыратын үлгі және 1990 жылдарда тандау жасалған саяси-экономикалық бағыттың дұрыстығын түсіну үшін маңызды негіз болуға тиіс. Сол себепті қазіргі заманғы мемлекеттің біздің көз алдымызда жалғасып жатқан құрылысын оқып-үйрену және қорыту аса кажет.Егемен Қазақстанның жан-жақты нығаюының стратегиялық үдерісі серпінді және жүйелі түрде жалғасып келеді: мемлекет дамуынын алдағы болашақтағы, яғни 2030 және 2050 жылдарға дейінгі жоспарлары айкындалып, белгіленген. Тәуелсіздік жылдары ішінде ел басшылығы мен Қазақстан азаматтары жасампаз еңбектің орасан үлкен ауқымын орындап шықты. Қазақстанның жетістіктері (оның қазіргі заманғы тарихына жинақтап есептегенде) жаңа ұрпақтар үшін шабыттандыратын үлгі және 1990 жылдарда тандау жасалған саяси-экономикалық бағыттың дұрыстығын түсіну үшін маңызды негіз болуға тиіс. Сол себепті қазіргі заманғы мемлекеттің біздің көз алдымызда жалғасып жатқан құрылысын оқып-үйрену және қорыту аса кажет.-келелі мәселе тұрғысынан, тарихи дамудың жалпылама-келелі мәселе тұрғысынан, тарихи дамудың жалпыламазаңдылыктарына талдау жасау арқылы Қазақстан тарихыныңмәні мен мазмұнын ерте замандардан бері қарай, осы күндергедейін жеткізе ашып көрсету;-негізге алынатын мәселелерді, тарихтың ерте кезеңдерінде орыналған оқиғаларды баяндау арқылы сол дәуірдің орнын қазіргіхалқымыздың бесігі, келесі тарихи дамудың алғышарттарыретінде көрсету;-қазақ ұлты мен мемлекеттілігі қалыптасуы үдерісінің негізгіқырларын ашу:-Қазақ хандығы өмір сүрген кезеңдегі және ары қарай отарлықдәуірде тәуелсіздіктен айырылу барысындағы тарихи дамуерекшеліктерін көрсету;-Қазақстанның кеңес дәуірі кезеңіндегі тарихының мәні мен-Қазақстанның кеңес дәуірі кезеңіндегі тарихының мәні менқарама-қайшылықтарын айқындау;-тәуелсіздіктің қалыптасуы жағдайында, өтпелі қоғамдарда тари-хи үдерістердің (саяси, экономикалықэлеуметтік-мәдени) негізгізаңдылықтарының тарихи мазмұнын ашу;-мемлекеттік тәуелсіздіктің саяси-құқықтық негізін құрайтынбасты құжаттарды білуді қамтамасыз ету;-Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті НұрсұлтанӘбішұлы Назарбаевтың егемен мемлекетті нығайту жолында,Қазақстанның халықаралық қоғамдастықта лайықты орын алуыүшін атқарып келе жатқан тарихи рөлін айқындау;-тәуелсіздік кезенінде мемлекет пен оның институттарыныңбірте-бірте дамуы жолын кадағалау;-Қазақстан Республикасында саяси, экономикалық жәнеәлеуметтік-мәдени реформалау үдерістерінің барысы менмазмұнын, сондай-ақ экономикалық әлеуетін айқындау;-мемлекеттердің әлемдің және өнірлік қоғамдастығына еліміздіңхалықаралық қатынастардың егемен субъектісі ретінде енуіүлерісін ашып көрсету -ғылыми негізде студенттердің азаматтық ұстанымының қалып-тасуына, мемлекеттің ішкі өміріндегі және халықаралық қатынастардағы оқиғаларды түсініп, бағдарлама білуіне жәрдемдесу.Осы міндеттерді «Қазақстанның қазіргі тарихы» пәнін оқытубарысында шешу үшін, тарихшылармен қатар. қоғам дамуыныңқазіргі үдерістерін зерттеумен айналысатын саясаттанушылардың.философтардың күш-жігерлерін шоғырландыруы қажет.Тарихи ғылымның дәстүрлі дерекқоры әр алуан археологиялық, этнологиялық, фольклорлық және басқа да материалдарды қамтиды. Тарихшылар кітапхана қорлары мен мұрағаттарда сактаулы, саны көп жазба көздерді пайдаланады. Қазақстан тарихының тәуелсіздік кезеңіне дейінгі деректер қорын: археологиялык қазбалар материалдары, антика және ортағасырлық Батыс, Парсы, Араб елдерінен шыққан, сондай-ақ орыс, қытай, моңғол, өзге де тарихшы-жылнамашылардың еңбектері мен мұрағат құжаттары құраған-ды. Қазақстан тарихының елеулі бөлігі кеңес кезеңіндегі әртүрлі құжат дереккөздерінен тұрады, алайда оларда соя онжылдықтар идеологиясының таңбасы сақталған.әлеуметтік-экономикалық және рухани өзгерістерді білдіретін негізгі көздер болып төмендегі құжаттар мен материалдар танылады:әлеуметтік-экономикалық және рухани өзгерістерді білдіретін негізгі көздер болып төмендегі құжаттар мен материалдар танылады:-мемлекет басшысының республикамыздың дамуы үшін алғакойылған мақсаттар мен міндеттерді, басым бағыттар менқорытындыларды ашып көрсететін жарлықтары, жолдаулары,баяндамалары мен сөйлеген сездері;-үкіметтің: еліміздің ішкі-сырткы дамуын, Қазақстанныңөркендеуінің саяси-өңірлік, әлеуметтік-экономикалық жақтарыннактылайтын каулылары мен құжаттары;-атқарушы биліктін орталық және өңірлік органдарыныңкужаттары, әртүрлі деңгейдегі мәжілістердің материалдары;-азаматтық қоғам институттарының, саяси партиялардың жәнешетелдік сарапшылардың ұстанымын көрсететін материалдар;   -замандастардың - тәуелсіз Қазақстан күруга қатысушылардыңкуәліктері;-әлеуметтік сауалнамалар материалдары, статистика деректері;-қазақстандық және шетелдік ғалымдардың еңжаңа тарихы бойынша тұжырымдамалық. іргелі еңбектері:-мерзімді баспасөз материалдары;-өзекті мәселелер бойынша Интернет-ресурстар.Тәуелсіз Қазақстан тарихының негізге алынатын коры болып заңдар, заңнама актілері мен стратегиялық бағларламалар саналады, Олардың алдыңғы қатарында: "Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық заң (1991 ж) Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясы, Президенттің Қазақстан халқына арнаған: "Қазақстан-2030: өркендеу, қауіпсіздік және барлық қазақстандықтардың әл-ауқаты» (1997 ж.) атты Жолдауы және содан кейінгі барлық жолдаулары орын алады. Заңнама актілері мен стратегиялык кужаттар болашак даму айкындап,еліміздегі іргелі өзгерістерді қамтамасыз етті.Тәуелсіз